18
Воведувањето на дигиталниот денар (централна банкарска дигитална валута, CBDC) во Македонија би можело да има значајни економски ефекти, какво влијание ќе има зависи од дизајнот, имплементацијата и адаптацијата на новиот систем. Еве неколку клучни аспекти на кои би влијаело:
1. Финансиска вклученост
- Дигиталниот денар би можело да ги намали бариерите за пристап до финансиски услуги, особено за луѓе во рурални или економски слабо развиени региони.
- Со употреба на дигитална валута, повеќе граѓани би можеле да учествуваат во формалниот економски систем, што би го зголемило економскиот раст.
2. Намалување на трошоците за трансакции
- Дигиталниот денар би можел да ги намали трошоците за трансакции, особено за меѓународни преводи и плаќања.
- Ова би било корисно за мали и средни претпријатија (МСП), кои често се соочуваат со високи трошоци за банкарски услуги.
3. Ефикасност на монетарната политика
- Централната банка би добила поголема контрола врз паричните текови, што би овозможило побрзо и прецизно спроведување на монетарната политика.
- Ова би можело да ги намали економските шокови и да ја зголеми стабилноста на економскиот систем.
4. Намалување на сивата економија
- Дигиталниот денар би овозможил подобро следење на трансакциите, што би го намалило пространството за неформална економија и даночно избегнување.
- Ова би ги зголемило даночните приходи на државата, што би можело да се искористи за јавни инвестиции.
5. Ризици и предизвици
- Кибербезбедноста би бил голем предизвик, бидејќи дигиталната валута би била изложена на хакерски напади.
- Постои ризик од губење на приватноста, бидејќи сите трансакции би биле следени од централната банка.
- Адаптацијата на населението и бизнисите може да биде бавна, особено кај постарите генерации или кај оние со ограничен пристап до технологија.
6. Влијание врз банкарскиот систем
- Дигиталниот денар би можел да ги намали депозитите во комерцијалните банки, што би ги натерало банките да се прилагодуваат и да нудат поиновативни производи.
- Ова би можело да ги намали приходите на банките од трансакции, но истовремено да ги стимулира да се фокусираат на други услуги.
7. Меѓународна трговија
- Доколку дигиталниот денар би бил дизајниран за користење во меѓународни трансакции, тоа би можело да ја намали зависноста од странски валути (како доларот или еврото) и да ги намали трошоците за конверзија.
Заклучок
Воведувањето на дигиталниот денар би имало позитивни и негативни ефекти врз македонската економија. Клучниот фактор за успех би бил доброто планирање и имплементација, како и обезбедување на доверба и сигурност кај граѓаните и бизнисите. Доколку се спроведе правилно, дигиталниот денар би можел да ја модернизира економијата, да ја зголеми ефикасноста и да ги намали трошоците за трансакции.
Извор: DeepSeek