Новите правила на ЕУ за циркуларност на возила и управување со возила на крајот од животниот циклус (End-of-Life Vehicles – ELV), договорени во декември 2025 година меѓу Европскиот парламент и Советот, имаат индиректно, но потенцијално позитивно влијание врз увозот на половни автомобили во Северна Македонија.
Клучни аспекти на новата регулатива на ЕУ
- Забрана за извоз на неисправни (non-roadworthy) половни возила надвор од ЕУ.
- Јасно дефинирани критериуми кога едно половно возило се смета за “возило на крај од живот” (ELV) — односно отпад, а не употребливо возило.
- Задолжителна документација за царинските власти при извоз, за да се спречи извоз на возила што се всушност отпад.
Целта е да се спречи ЕУ да ги „извезува“ своите стари и загадувачки возила во земји надвор од Унијата (како Балканот, Африка итн.), а да ги задржи материјалите за рециклирање внатре во ЕУ.
Што значи ова за македонските граѓани?
- Позитивно: На пазарот во ЕУ (главно Германија, Холандија, Белгија итн., од каде се увезува најголем дел од половните возила во Македонија) ќе има помалку екстремно стари или неисправни автомобили достапни за извоз. Ова може да значи дека увезените половни возила ќе бидат во подобра техничка состојба и помалку загадувачки.
- Негативно потенцијално: Понудата на многу евтини стари возила може да се намали, па цените на половните автомобили од ЕУ би можеле малку да се зголемат. Сепак, ова не е драстично, бидејќи регулативата сè уште не е целосно имплементирана (очекувано во наредните години).
- Нема директна забрана за увоз на половни возила во Македонија — правилата важат за извоз од ЕУ, не за увоз во трети земји.
Овие правила не се поврзани со други ЕУ мерки како CBAM (карбонска гранична такса) или ослабувањето на забраната за мотори со внатрешно согорување по 2035 година, кои не влијаат директно врз увозот на половни возила.
Во Македонија, увозот на половни возила и натаму е регулиран со домашни правила (минимум Euro 4 стандард за регистрација, царина, ДДВ, данок на моторни возила итн.), без нови измени поврзани со оваа ЕУ регулатива во моментов.
Ако планирате увоз, проверете ја техничката исправност и документацијата на возилото однапред, за да избегнете проблеми при царинење и хомологација.
Извор: GrokAI