Светот навистина се соочува со сложени и динамични предизвици, а промените во политиката на САД, особено по враќањето на Доналд Трамп на власт во јануари 2025 година, можат да имаат далекусежни последици. Врз основа на тековните трендови, изјави од клучни актери и расположливите информации до март 2025 година, еве што може да се очекува до крајот на годината:
- Геополитичка реориентација на САД:
Новата американска администрација покажува намери за помирувачки пристап кон Русија и намалување на воената поддршка за Украина. Ова е дел од ветувањето на Трамп за ставање крај на конфликтите и фокусирање на домашните приоритети („America First“). До крајот на 2025 година, може да видиме преговори меѓу САД, Русија и Украина, потенцијално водејќи кон замрзнат конфликт или договор што ја остава Европа да се справи со последиците. Ова би можело да ја ослабне кохезијата во НАТО, бидејќи европските земји би морале да преземат поголема одговорност за сопствената одбрана. - Европа пред тест:
Европските лидери, како Емануел Макрон, изразуваат загриженост за иднината на европската безбедност во услови на намалена американска поддршка. До крајот на 2025 година, ЕУ може да ги зајакне своите одбранбени капацитети, со земји како Франција и Германија кои туркаат за поголема интеграција во одбраната. Сепак, економските предизвици (високи трошоци за енергија, трговски дефицит со Кина) и политичката фрагментација (раст на десницата) би можеле да го попречат овој процес, оставајќи ја Европа ранлива на хибридни закани од Русија. - Економски последици:
Буџетскиот дефицит на САД достигна 840 милијарди долари во првите четири месеци од фискалната 2025 година, а политиките на Трамп, вклучително и нови царини кон Кина и ЕУ, би можеле дополнително да ги нарушат глобалните трговски текови. До крајот на годината, светот може да се соочи со забавување на економскиот раст, особено во земјите зависни од извозот. Од друга страна, САД би можеле да привлечат повеќе инвестиции преку протекционизам, но со ризик од инфлација. - Глобални предизвици:
Климатските промени, нееднаквоста и технолошките нарушувања остануваат клучни проблеми. Политиката на САД за повлекување од меѓународни договори (како Парискиот за климата) може да го забави напредокот кон целите за одржлив развој на ОН. Истновременно, Кина би можела да ја искористи оваа ситуација за да го зајакне своето влијание во Азија и Африка, продлабочувајќи ја економската и технолошка поделба меѓу Истокот и Западот. - Регионални тензии:
Западен Балкан, вклучително и Северна Македонија, би можел да почувствува индиректни ефекти од овие промени. Намаленото внимание на САД кон регионот може да ги охрабри локалните актери (на пример, во Косово или БиХ) да ги засилат тензиите, додека ЕУ се бори да одржи стабилност.
Заклучок
До крајот на 2025 година, светот веројатно ќе биде во фаза на транзиција – од униполарен поредок предводен од САД кон мултиполарна структура каде регионалните сили (ЕУ, Кина, Русија) играат поголема улога. Очекувајте зголемена неизвесност, но и можности за нови сојузи. Сепак, без конкретни податоци за настани по март 2025 година, ова е проекција базирана на моменталните трендови. Реалниот исход ќе зависи од одлуките на лидерите и непредвидливите настани што можат да го променат текот.
Извор: GrokAI