Во недела, на 25 април, Албанците одат на избори, кои се сметаат за најважни во последните десет години. Главната битка се води помеѓу Еди Рама и неговите социјалисти од една страна и Љуљзим Баша и демократите од друга страна.
Околу 3,6 милиони гласачи имаат право на глас на изборите, а 140 пратеници се избираат во парламентот, во кој сега доминира партијата на Рама (ПС). Анкетите велат дека со приближувањето на денот на гласањето, процентите на опозицијата растат. Според најновото истражување спроведено од компанијата „Smith Research & Consulting“, Демократската партија (ПД) има предност – 46,1 процент во споредба со 42,4.
Се чини дека анкетите не го загрижуваат Рама и дека тој е сосема сигурен во победата. Пред неколку дена, тој изјави дека ако неговата партија не освои 71 место, тој нема да формира „влада од сожалување“. Од друга страна, Баша веќе потпиша договор за предизборна коалиција со Социјалистичкото движење за интеграција (ЛСИ), со кој планира да формира влада по изборите.
Трет мандат за Рама?
Рама влезе во кратката, но бурна кампања со големи ветувања. Од масовна вакцинација против короната преку изградба на пристаништа, аеродроми и автопати до отворање нови работни места. Мапата на која игра е изградба на станови за жртвите од земјотресот во ноември 2019 година, но и реформи.
„Во третиот мандат ќе ги направиме неповратни сите реформи што сè уште не се завршени“, рече тој за време на кампањата.
За време на последните осум години од владеењето на Рама, реформите главно беа само предизборно ветување, а животниот стандард се влоши.
Албанија е една од најсиромашните земји во Европа, со официјална стапка на невработеност од 15 проценти, и околу 30 проценти кај младите. Според Светска банка, сиромаштијата во таа земја е зголемена за еден процент, а дури 18 проценти од населението живее со помалку од 1,90 американски долари на ден.
Покрај слабите економски резултати, претходните два мандати на Рама беа обележани со голем одлив на население. Според ЕУобсервер, вкупно 360.000 Албанци (скоро 12 проценти од вкупното население) поднеле барање за азил во една од земјите-членки на ЕУ. Меѓу 2016 и 2019 година, Албанија беше трета на списокот на земји чии граѓани бараат азил во ЕУ, пред само разорената војна Сирија и Авганистан.
Корупцијата е присутна во сите сегменти на општеството, Албанија е позната со години како „Европска Колумбија“ и најголем производител на канабис, а Стејт Департментот ја опиша како „водечка земја за перење пари“ во претходните години. Самиот Рама, но и луѓето од неговата околина, честопати се поврзуваат со корупција и криминал. Во јуни 2019 германскиот таблоид весник „Билд“ објави снимки на кои се гледа како шефот на мафијата преговара со локален политичар кој би бил иден пратеник на Социјалистичката партија и како да купат гласови за него.
Главната конкуренција на Рама
Конзервативната демократска партија и нејзиниот лидер, Љуљзим Баша, ја насочија кампањата кон тешката економска состојба, невработеноста и корупцијата, ветувајќи промени, борба против организираниот криминал и „запирање на падот на Албанија“.
„За осум години, Рама не ги исполни своите ветувања, осум години колебање, осум години измама. Лошото се отстранува со гласање. Корупцијата се отстранува со гласање. Измамата и неуспехот се отстрануваат со гласање. Сето тоа се отстранува за да се обединиме и да гласаме сите во недела“, рече Баша.
Баша е адвокат школуван во Холандија, кој се занимава со политика повеќе од една деценија. Тој ја започна својата кариера во Меѓународниот кривичен трибунал за поранешна Југославија, беше судски советник на мисијата на УНМИК на Косово, но исто така и министер во повеќе оддели за време на претходникот на Рама, Сали Бериша.
Тој веќе еднаш го победи Рама, во директен судир. На локалните избори во 2011 година, тој ја презеде функцијата градоначалник од Рама, кој е на чело на градот од 2000 година.
Напната кампања
Албанија со години е длабоко поделена меѓу социјалистите и демократите, поради што сите изборни кампањи досега беа бурни и напнати. Последната однесе и една жртва.
Неколку дена пред парламентарните избори, во пукање во градот Елбасан беше убиен Пјерин Џувани, локален социјалист, и ранети неговиот зет и полицаец кои случајно се најдоа на местото на конфронтацијата, албанскиот врв Канал објави.
Полицијата го идентификуваше Арбер Пиплека, поранешен припадник на албанските полициски специјалци и локален функционер на Демократската партија, како напаѓач. Тој се предал на полицијата и тврдеше дека пукал во самоодбрана. Наводниот мотив за судирот е купување гласови пред парламентарните избори што се одржуваат во недела.
Друг скандал ја обележа кампањата – откривање на база на податоци со лични податоци, вклучително и историја на гласање на 910.000 граѓани. Тоа е база што наводно ја користи Социјалистичката партија на Рама за изборни цели.
Ова откритие го направија новинарите на порталот „Lapsi.al“, а според нивните информации, меѓу податоците во базата се наоѓаат и матичниот број, името, името на таткото, презимето, датумот на раѓање, местото на гласање, местото на раѓање, код за престој, телефонски број, без разлика дали се имигранти и ако е така, од која земја, дали тие најверојатно ќе гласаат за Социјалистичката партија, местото на раѓање, името на работодавачот и патронот.
Десет дена пред изборите, Анди Бушати и Арманд Скулаку, сопственици и уредници на „Лапси.ал“, беа повикани на рочиште од Специјалното обвинителство за организиран криминал и корупција (СПАК), како дел од формално отворената истрага за случајот.