Меѓународната новинарска мрежа OCCRP и српскиот истражувачки портал KRIK дојдоа до нови докази што ја откриваат вистинската позадина на финансирањето на образованието на децата на Синиша Мали – поранешен градоначалник на Белград и актуелен министер за финансии на Србија. Иако Мали во 2016 година тврдеше дека трошоците за училиште ги покривале негови „пријатели од странство“, новинарите открија дека парите всушност пристигнале од најмалку три офшор компании – од кои една била директно во негова сопственост.
Скапо училиште, ниски приходи
Децата на Синиша Мали учеле во престижното Меѓународно училиште во Белград, каде годишната школарина достигнува и до 60.000 долари. За споредба, неговата официјална плата тогаш изнесувала околу 1.000 долари месечно – сума која не би можела да ги покрие тие трошоци ни приближно.
Во судска постапка, Мали тврдеше дека пријатели ги платиле школарините. Но, таен извештај на српската Агенција за борба против корупција, кој го добиле новинарите, покажува дека парите дошле од сметки на три офшор фирми – една од нив регистрирана на Британските Девствени Острови и водена од самиот Мали.
Компанијата „Алесио Инвестмент“ и обидот за сокривање
Најголем дел од парите – околу 150.000 долари – биле исплатени од компанијата „Алесио Инвестмент Лтд“ во периодот од 2010 до 2015 година. Документи од 2015 година потврдуваат дека Синиша Мали бил сопственик и директор на оваа офшор компанија. Кога се открила неговата поврзаност, исплатите запреле.
Сведочење од неговиот брат во 2012 година дополнително ја поврзува „Алесио“ со Синиша Мали, велејќи дека фирмата поседувала српска компанија која „ексклузивно му припаѓа“ на Мали. Истиот бизнис, според судски одлуки, некогаш поседувал и земјиште стекнато на незаконски начин.
Нови фирми, стари шеми
По „Алесио“, уште две офшор компании ја презеле улогата на финансиери:
„Евон Инвест енд Трејд Корп.“, исто така од Британските Девствени Острови, платила 60.000 долари за учебната 2016/17 година. Нејзиниот сопственик, српскиот бизнисмен Бранко Јовановиќ, признал дека неговата фирма била искористена како посредник, а парите му биле дадени во кеш на финансиски агент на Кипар. Тој тврди дека не знаел за кого се тие пари.
„Авант Трејд Техникал Лимитед“ од Кипар платила школарина една година претходно. Вистинскиот сопственик на оваа фирма е непознат, а компанијата добивала милионски уплати од Словенија и Русија преку групацијата „Комита“, која има активности и во Србија.
Групацијата „Комита“ влегла во Србија со помош на адвокатот Игор Исаиловиќ, близок пријател на Мали. Овој адвокат соработувал и со други фирми поврзани со семејството Мали, како што се KBV Datacom (чие возило го користел братот на Мали) и Millennium Team – градежна компанија вклучена во проектот „Белград на вода“ додека Мали беше негов раководител.
Кои се „пријателите“ – и дали постојат воопшто?
До денес, Синиша Мали не ги открил имињата на своите наводни пријатели кои великодушно покривале десетици илјади долари за неговите деца. Политичкиот аналитичар Душан Спасојевиќ вели дека е загрижувачки што вистинските извори на парите се кријат.
„Јавноста има право да знае од каде доаѓаат тие средства, особено кога станува збор за лице што долго време извршувало високи државни функции“, изјави Спасојевиќ.
Сомнежи и порано – но без последици
Ова не е првпат Синиша Мали да биде поврзан со сомнителен имот. Претходни истражувања на OCCRP и KRIK покажаа дека тој поседувал над 20 станови во Бугарија, дека уплатувал стотици илјади долари на семејни сметки и одел на луксузни одмори што не можат да се покријат со неговата официјална плата. И покрај тоа, две истраги во Србија завршија без обвинение – во едниот случај тој се спасил со „донација“, а во другиот обвинителството го затворило предметот.
Иронично, денес, како министер за финансии, Мали ја надгледува и државната институција за спречување на перење пари – истата што некогаш ги истражуваше неговите сомнителни трансакции.