Експертите предупредуваат дека консумирањето јајца подготвени на високи температури, како што се пржените јајца, може да го зголеми ризикот од срцеви заболувања и рак.
Имено, кога јајцата се пржат долго време на температури над 176 степени Целзиусови, може да се формираат хемикалии познати како оксистероли. Овие супстанции се поврзани со воспаление и стеснување на артериите, а долготрајната изложеност може да го зголеми ризикот од разни болести.
Оксистеролите се формираат кога холестеролот во исхраната долго време е изложен на високи температури. Според диететичарот Ангела Лук, пржените јајца, особено кога се готват до златно кафеава или крцкава текстура, може да ги содржат овие штетни хемикалии. Исто така, оксистеролите се поврзани со развојот на срцеви заболувања и одредени видови на рак, вклучително и колоректален и рак на мочниот меур.
Лук советува да се одлучите да подготвувате јајца на пониски температури, како омлети или јајца печени со минимална количина масло, за да го намалите ризикот. Имено, вишокот масло може да го забрза процесот на загревање на јајцата, зголемувајќи ги шансите за формирање на оксистерол.
Придобивките од јадењето јајца
Иако некои методи на подготовка на јајца може да имаат штетни ефекти, јајцата во основа се хранлива храна со бројни здравствени придобивки. Тие содржат висококвалитетни протеини, амино киселини и хранливи материи како холин кои го поддржуваат здравјето на мозокот. Покрај тоа, јајцата се богати со ХДЛ холестерол, познат како „добар“ холестерол, кој помага да се намали вишокот телесни масти и да се намали ризикот од срцеви заболувања.
Истражувањата за оксистеролите во јајцата досега беа ограничени во споредба со огромните докази за здравствените придобивки од консумирањето јајца. Според Лук, загревањето на ХДЛ холестеролот може да предизвика формирање на оксистероли, кои, според некои истражувања, се поврзани со негативни здравствени ефекти.
Според студијата на Националниот институт за здравје од 2019 година, оксистеролите го зголемуваат оксидативниот стрес, процес во кој слободните радикали ги оштетуваат клетките и ткивата, што доведува до воспаление. Оксидативниот стрес ги оштетува антиоксидансите кои го штитат телото од клетките на ракот. Преглед од 2018 година сугерираше дека оксистеролите го зголемуваат ризикот од рак на дојка, простата, дебелото црево и жолчните канали. Истражувањето објавено во „Cancer Prevention Research 2023“ го поврзува високото ниво на оксистерол со 22% зголемен ризик од рак на дебелото црево.
Покрај тоа, оксистеролите можат да го врзат „лошиот“ ЛДЛ холестерол, предизвикувајќи таложење на наслаги во артериите што го попречува протокот на крв и го зголемува ризикот од срцеви заболувања, според студијата од 2017 година објавена во списанието „Lipids in Health and Disease“.
Совети за подготовка на јајца на поздрав начин
За да се намали ризикот од оксистероли, експертите советуваат да се подготвуваат јајца на пониски температури. Лук предлага омлети со зеленчук и минимум масла кои се стабилни на високи температури, како што е маслото од авокадо, кое содржи мононезаситени масти поврзани со намалување на холестеролот.
Ваквата подготовка на јајцата овозможува подобро искористување на протеините, додека зеленчукот обезбедува дополнителни влакна и антиоксиданси. Наместо пржење, се препорачува подготовка на умерени температури со додавање на здрави состојки.