Три години по почетокот на изградбата, новиот стадион во Сурчин сè уште нема форма. Трошоците растат, роковите се поместуваат, а јавноста сè повеќе го поставува прашањето – дали Србија „гризнала“ повеќе отколку што може да проголта?
Кога Србија ги објави плановите за изградба на нов национален стадион во белградската населба Сурчин, проектот беше пречекан со голем ентузијазам.
Требаше да биде модерен стадион од европски формат, со капацитет од 52.000 седишта, способен да биде домаќин на финалето на Лигата на шампионите или Европското првенство. Сепак, три години подоцна – резултатот е далеку од планираниот, а сè повеќе критичари го нарекуваат „споменик оставен во дупка“.
Од амбиција до стагнација
Стадионот беше замислен како симбол на национална гордост и спортска моќ, а беше претставен како футуристичка арена со најсовремена инфраструктура. Сепак, како што пишува Sports Render, портал специјализиран за стадиони низ целиот свет, реалноста на теренот е значително поинаква.
Работата започна кон крајот на 2023 година, а до средината на 2025 година, помалку од 10% од планираната работа беше завршена. Во моментов, само делови од бетонската конструкција се видливи, додека голем дел од локацијата сè уште изгледа како неразвиено градилиште.
Експлозија на трошоците – од 250 милиони до над милијарда евра?
Првично проценет на 250 милиони евра, инвестицијата веќе надмина 400 милиони, а според некои неофицијални проценки, конечната бројка би можела да надмине милијарда евра. Покрај тоа, официјалниот датум на завршување останува нејасен – иако властите најавуваат 2026 година, градежните експерти веруваат дека вистинското завршување не може да биде до 2028 година или подоцна.
Проблемите се бројни – промени во проектната документација, недостаток на работна сила, доцнење на плаќањата кон изведувачите, како и неочекувани трошоци за дополнителна инфраструктура – како што се пристапни патишта, канализација и електрични мрежи – кои не беа вклучени во почетниот буџет.
Стадион или политички спектакл?
Додека официјалните лица, вклучувајќи го и српскиот претседател Александар Вучиќ, го претставуваат стадионот како идна „гордост на нацијата“, опозицијата и некои во јавноста го сметаат за симбол на лошо планирање и расипничко трошење пари.
„Држава која гради стадион пред да изгради болници, училишта и да воспостави владеење на правото, оди во погрешна насока“, изјави еден политички аналитичар за домашните медиуми.
Соочени со економски предизвици, граѓаните сè повеќе ја доведуваат во прашање оправданоста на проектот кој, покрај тоа што голта јавни пари, не покажува јасни резултати.
Нема сомнение дека новиот национален стадион во Белград би можел да биде значаен регионален спортски центар. Сепак, без јасен план, одговорно управување и транспарентно трошење на средствата, проектот во моментов е повеќе предмет на јавна дебата отколку на спортска иднина.