Европскиот парламент ќе гласа во четврток, 13 ноември, за предлогот за продолжување на трговските преференции за земјите од Западен Балкан до 2030 година. Ова е амандман на постојната регулатива на ЕУ, која ги регулира трговските односи со земјите кои учествуваат или се поврзани со Процесот на стабилизација и асоцијација.
Овие трговски преференции им овозможуваат на земјите од регионот – Србија, Босна и Херцеговина, Црна Гора, Албанија, Македонија и Косово – да извезуваат одредени земјоделски производи, како што се овошје, зеленчук и вино, во ЕУ без царина или со намалени царински стапки.
Авторот на извештајот, европратеникот Крис ван Дајк, предлага да се продолжи овој режим до 2030 година, без воведување нови преференции, но додека се одржуваат постојните услови и контролни механизми.
Како и досега, преференциите би важеле само за земјите кои ја почитуваат демократијата, владеењето на правото и човековите права. Во случај на сериозни прекршувања, Европската комисија би можела привремено да ја суспендира примената на мерките.
Ван Дајк оцени дека продолжувањето на регулативата претставува „сигнал за континуитет и предвидливост“ за партнерите во регионот, но и „јасна потврда дека трговските преференции се неразделно поврзани со политичките реформи и усогласувањето со европските вредности“.
Според Европската комисија, вкупната трговија меѓу ЕУ и земјите од Западен Балкан минатата година изнесуваше 83,6 милијарди евра. Европската Унија учествува со 78 проценти во вкупниот извоз на регионот и 59 проценти во нејзиниот увоз. Обемот на трговија опфатена со преференцијални мерки се зголеми за повеќе од 120 проценти, од 60,5 милиони евра во 2018 година на 137 милиони евра во 2024 година.