Во свет каде што високите стапки на задржување на вработените се главна цел на управувањето, феноменот познат како „Плати за да се откажеш“ (Pay to Quit) – плаќање на вработените доброволно да ги напуштат своите работни места – изгледа речиси парадоксално. Сепак, се поголем број компании, особено во технолошкиот и малопродажниот сектор, ја користат оваа стратегија како алатка за создавање поздрава и помотивирана работна средина.
Што е „Плати за да се откажеш“?
Во наједноставна смисла, програмите „Pay to Quit“ им нудат на вработените паричен надоместок доколку одлучат да ја напуштат компанијата. Оваа практика служи како еден вид тест за лојалност – идејата е дека оние кои не се вистински посветени на својата работа, работна култура или долгорочните цели на компанијата, сами одлучуваат да си одат, наместо да останат непродуктивни и потенцијално негативно да влијаат на остатокот од тимот.
Кој ја користел оваа стратегија?
Еден од најпознатите примери доаѓа од Amazon, кој во 2014 година воведе програма наречена „The Offer“. На вработените во складиштето им беа понудени до 5.000 долари да ја напуштат компанијата. Amazon ова го објасни со зборовите: „Се надеваме дека никој нема да ја прифати понудата, но сакаме оние кои не сакаат да бидат тука – да си заминат“.
Слична практика беше спроведена од Zappos, компанија позната по својот силен фокус на корпоративната култура. По завршувањето на обуката, на новите вработени им биле понудени до 2.000 долари доколку одлучат да ја напуштат компанијата. Основачот на Zappos, Тони Хсиех, веруваше дека е подобро да се изгуби неколку илјади долари отколку да се задржи вработен кој не е вистински интегриран во тимот.
Компаниите како HubSpot, Buffer и Stripe експериментираа со слични методи – или преку формални понуди за откуп или иницијативи кои ги поттикнуваат вработените сами да проценат колку навистина им значи нивната работа.
Зошто компаниите го прават ова?
Иако може да изгледа контрапродуктивно, „Плати за да се откажеш“ е всушност инвестиција во долгорочна ефикасност. Трошоците за вработување, обука и задржување на немотивиран вработен често се значително повисоки од еднократниот пакет за отпремнина. Дополнително, овие програми испраќаат силна порака за важноста на културата и припадноста.
Компаниите кои ја спроведуваат оваа практика често доживуваат пониски стапки на обрт на долг рок, поголем ангажман на вработените и посилен тимски дух. За работниците, „Pay to Quit“ претставува и еден вид слобода на избор – способност да се направи нов чекор без страв од финансиска несигурност.
Дали овој модел може да се примени во регионот?
Во регионот на Западен Балкан ваквите модели сè уште се ретки, пред се поради различниот однос кон стабилноста на вработувањето и помалите финансиски можности на работодавачите да финансираат такви „излети“. Сепак, бидејќи компаниите се повеќе се свртуваат кон современите практики за управување со човечки ресурси, не е исклучено во иднина да видиме пионерски обиди за „платен отказ“.