Финската влада денес донесе историска одлука – ќе искористи 90 милиони евра од замрзнатите руски средства за набавка на воена опрема за Украина. Ова претставува прва официјална имплементација на неодамнешната одлука на Европската Унија да ги користи приходите од замрзнатите руски средства за поддршка на Киев.
Артилериска муниција за првите борбени линии
Според соопштението на финското Министерство за одбрана, средствата ќе се искористат за купување на артилериска муниција од 155 милиметри, која е од клучно значење за украинските сили на фронтот. Спроведувањето на оваа мерка ќе започне во јуни, а првите испораки се очекуваат до крајот на летото.
„Ова е стратешки чекор што комбинира ефикасна поддршка за Украина и зајакнување на европската одбранбена индустрија“, изјави финскиот министер за одбрана Анти Хаканен. Тој нагласи дека целата муниција ќе се набавува од домашни производители, со што ќе се поддржи и финската економија.
Нов пристап во финансирањето на украинската одбрана
Овој потег доаѓа во период кога Западот бара нови, иновативни начини за финансирање на украинската одбрана. Европската Унија веќе замрзна руски средства во вредност од над 260 милијарди евра. Приходите од каматата на тие средства сега стануваат легитимен извор на воена помош.
Русија остро реагираше. Министерството за надворешни работи на Русија го нарече потегот „институционализиран грабеж“, но правните експерти на ЕУ велат дека постои солидна правна основа за овие активности во рамките на меѓународните санкции.
Економски бенефити за Финска
Оваа одлука има и силен економски импакт за самата Финска. Владата веќе најави изградба на нова фабрика за производство на експлозиви (ТНТ) во градот Пори, инвестиција вредна 200 милиони евра. Дополнително, беа потпишани договори со домашниот производител на муниција „Намо“ во вредност од 259 милиони евра.
Според аналитичарите, овие проекти ќе создадат стотици нови работни места и ќе ја позиционираат Финска како еден од клучните играчи во европската одбранбена индустрија. Се очекува и засилена соработка со други членки на ЕУ во слични проекти.
Поглед кон иднината
Финска е првата земја која го спроведува овој модел на финансирање, но се очекува и други членки на ЕУ наскоро да ја следат. Според првичните проценки, преку овој пристап би можеле да се обезбедат дополнителни 300 до 500 милиони евра за украинската одбрана во текот на следната година.
Оваа одлука не само што го зајакнува Киев, туку и претставува значаен пресврт во европската безбедносна политика. Таа покажува дека економските алатки можат да се претворат во директна и ефикасна воена поддршка.
Како нова членка на НАТО, Финска со овој чекор испраќа силна порака: подготвена е да игра активна и водечка улога во градењето на заедничкиот европски одбранбен систем.