Дебатата за иднината на Украина поттикна споредби со уште еден состанок од Втората светска војна, според Стефан Волф, професор по меѓународна безбедност на Универзитетот во Бирмингем во Англија.
Американскиот претседател Доналд Трамп се обидува да стави крај на војната во Украина преку комуникација со рускиот претседател Владимир Путин, додека светските лидери се натпреваруваат за сфери на влијание, а Кина се обидува да го прошири своето влијание. Мапата на „Newsweek“ покажува како може да се одигра оваа глобална шаховска партија. Телефонскиот разговор на Трамп со Путин во март и американската шатл-дипломатија во Саудиска Арабија ја покажаа решителноста на американскиот претседател, иако војната продолжува и покрај преговорите што резултираа со предложено 30-дневно примирје и договор за запирање на нападите во Црното Море.
Сепак, процесот на завршување на војната потсетува на конференцијата во Јалта во 1945 година меѓу лидерите на САД, Велика Британија и Советскиот Сојуз, која и претходеше на поделбата на Европа во Студената војна, според Весела Чернева, заменик директор на Европскиот совет за надворешни односи (ЕЦФР).
„Јалта беше за големите сили кои одлучуваат за иднината на Источна Европа“, рече таа за „Newsweek“. „Ова сега изгледа слично во однос на Украина. „Одлуката за иднината на Украина без Украина значи и одлучување за иднината на Европа без Европа“, додаде таа.
Дебатата за иднината на Украина поттикна споредби со уште еден состанок од Втората светска војна, според Стефан Волф, професор по меѓународна безбедност на Универзитетот во Бирмингем во Англија.
Тој рече дека одбивањето на Трамп да обезбеди безбедносни гаранции за Украина е слично на отстапката за нацистичкиот лидер Адолф Хитлер на конференцијата во Минхен во 1938 година. Волф смета дека актуелниот американски претседател го гледа светот како место каде големите сили создаваат сфери на влијание во кои не се мешаат меѓусебно.
„Веројатно ќе видиме како суперсилите го делат светот меѓу себе , Кина и САД и сè уште не е јасно што ќе се случи со Русија, дали таа ќе биде играч за себе или уште повеќе зависна од Кина“, додаде тој.
Минхен беше и сцена на Џеј-Ди Венс, жестоките критики на американскиот потпретседател кон демократиите на ЕУ за наводно задушување на слободата на говорот и неуспехот да се запре масовната миграција, како и неговите барања за поголема отвореност кон десничарските популисти, беа пофалени од сојузникот на Путин, поранешниот руски претседател Дмитриј Медведев.
По тој говор, американскиот секретар за одбрана Пит Хегсет рече дека враќањето на украинската територија на границите пред 2014 година е нереално и дека европските земји треба да направат повеќе за сопствената одбрана, бидејќи САД мора да се спротивстават на Кина во Пацификот.
Чернева рече дека ставот на администрацијата на Трамп сугерира дека Источна Европа може да се остави сама на себе, што е загрижувачко со оглед на руското влијание во внатрешната политика на земји како Чешка, Словачка, Бугарија, Романија и Полска. Таа тврди дека Русија се обидува да ги поткопа демократиите во Источна Европа и „работи на придвижување на општествата кон нов консензус, што сега изгледа многу удобно во ерата на Трамп“.
Сенката на Путин се надви над протестите и изборите во неколку источноевропски земји во последните месеци. Прозападните политичари ја обвинуваат Москва за мешање во референдумот за ЕУ и претседателските избори во Молдавија, додека во соседна Романија изборите беа откажани од проевропските лидери откако екстремно десничарскиот кандидат Калин Георгеску водеше во првиот круг, поради тврдењата за руско мешање.
Во неколку европски земји се одржуваат протести против владите кои се сметаат за повеќе проруски. Демонстрантите во Словачка излегоа на улиците на Братислава за да протестираат против измените на законот со кој се ограничуваат невладините организации, што беше споредувано со рускиот закон за странски агенти во земја чиј лидер Роберт Фицо беше критикуван од противниците за врски со Москва. Во март се одржаа протести во Србија, каде што претседателот Александар Вучиќ има блиски врски со Москва, додека мешањето на Кремљ во унгарската политика предизвика бурни реакции против премиерот Виктор Орбан, еден од најблиските сојузници на Путин во ЕУ. На југ, немирите во Грузија резултираа со протести против владејачката партија Грузиски сон, која критичарите ја обвинуваат дека има врски со Москва која го зацврстува своето влијание во оваа јужнокавкаска земја со стратешки пристап до Црното Море.
Централна Азија би можела да стане област на конфликт меѓу Русија и Кина. Во знак на дипломатска намера, Путин доби топло добредојде во Монголија минатиот септември, што е негова прва посета на член на Меѓународниот кривичен суд (МКС) откако беше издаден налог за негово апсење за наводни воени злосторства. Монголија зависи од Русија за гориво и електрична енергија, а од Кина за инвестиции во нејзината рударска индустрија.
Волф рече дека е значајно што првото патување во странство на кинескиот лидер Си Џинпинг по пандемијата на Ковид беше во поранешната советска република Казахстан, чиј лидер, Касим-Жомарт Токаев, се изјасни против инвазијата на Путин на Украина.
„Во Астана отсекогаш постоела загриженост дека таа би можела да биде следната цел на руската експанзија“, рече Волф, со оглед на значителното руско население во земјата.
„Казахстанците можат да бидат малку поскептични кон Русија и Украина, бидејќи знаат дека Кинезите јасно ставија до знаење дека нема да дозволат Русија да се меша во северен Казахстан, каде што има значително руско население“, додава тој.
Трамп постојано изјави дека сака да го добие Гренланд и да ја преземе контролата врз Панамскиот канал, ја налути Канада опишувајќи ја како потенцијална 51-ва земја и го преименуваше Мексиканскиот Залив за да ја одрази неговата филозофија „Америка на прво место“. Волф рече дека Трамп се повлекува на западната хемисфера, но може да се соочи со отпор од Кина, особено во Латинска Америка.
Tak to dík, kluci. https://t.co/ud9w2gsMW1 pic.twitter.com/APkmUg3rxs
— Poslední skaut™ (@Posledniskaut) April 13, 2025