Војната во Украина е исто толку милитаристичка, колку што е и психолошка и политичка, како што покажа Володимир Зеленски кога предвиде дека „предаторите“ во руските владејачки кругови еден ден ќе го убијат Владимир Путин, пишува уредникот на Financial Times Europe, Тони Барбер.
Се разбира, украинскиот претседател нема да пушти солзи ако Путин ја доживее судбината на Јулиј Цезар, означен како диктатор и избоден од членовите на римскиот сенат. Зеленски, сепак, не дава докази за да го поддржи неговото предвидување, а неговата главна цел да го направи се чини дека е да ги охрабри воените напори на Украина со сеење повеќе семе на сомнеж во параноичната почва на моќната политика на Кремљ.
Сепак, западните влади и руските експерти размислуваат кој би можел да го замени Путин, како и какви политики би можел да води новиот режим. Путин потврди дека претседателските избори во Русија ќе се одржат следната година, натпревар во кој – ако се кандидира – неговата победа е сигурна. По уште еден шестгодишен мандат, неговото владеење ќе достигне 30 години, подолго од периодот 1924-1953 година на Јосиф Сталин.
На крајот на краиштата, Путин наполни 70 години во октомври. Колку подолго тој останува на функцијата, толку е поголемо прашањето за наследувањето. За да разберете како би можела да изгледа Русија по Путин, земете ја во предвид Србија под моќниот човек Слободан Милошевиќ. Тој падна од власт во 2000 година, откако ги запали војните во поранешна Југославија, како што тоа го направи Путин во поранешните советски републики како Грузија и Украина.
Слични болки ги мачеа Милошевиќ и Путин: распадот на мултинационалната држава во која предност имаше една националност – Србите во Југославија и Русите во СССР; статусот на етничкото српско и руското малцинство во новите независни држави; и решеноста да се контролира една одредена територија – Косово во случајот на Србија и Крим за Русија – што го отелотворува националниот идентитет и историската гордост.
Милошевиќ почина во 2006 година додека му се судеше за наводни воени злосторства. Меѓународниот кривичен суд издаде налог за апсење на Путин во март во врска со принудното иселување на децата од Украина.
Србија по Милошевиќ повеќе не беше воинствена, хипернационалистичка држава. Но, таа стана демократија со недостатоци и остана во судир со Западот, особено околу Косово и надворешната политика која вклучува топли односи со Русија и Кина. Јавниот живот на Александар Вучиќ, кој од 2014 година беше прво премиер, а сега и претседател, беше обележан со концентрација на моќ, покровителство и медиумско влијание во неговата Српска напредна партија.
Слични услови може да се појават и во Русија по Путин. Се чини дека ниту еден иден лидер на Кремљ нема да се откаже од претензиите на Москва за Крим, без оглед на исходот од војната во Украина. Како многу поголема сила од Србија, Русија сигурно нема да ја приспособи својата надворешна политика според Западот. Владејачката група ќе обезбеди националните избори секогаш да ја задржат на власт, дури и ако гласањето стане помалку оркестриран ритуал отколку во времето на Путин и повеќе внимателно управуван натпревар, како во времето на неговиот претходник Борис Елцин.
Како и во Србија, во блиска иднина е малку веројатно свртувањето кон либералната демократија од западен стил во Русија. Единствениот српски премиер по Милошевиќ кој ги прифати овие вредности беше Зоран Ѓинѓиќ. Тој беше убиен во 2003 година. Редок истакнат политичар кој генерално поддржуваше демократија во Русија на Путин беше Борис Немцов. Тој беше застрелан во близина на Кремљ во 2015 година.
Всушност, една од карактеристиките на српската политика по Милошевиќ е постоењето на ултранационалистичка опозиција. Ова ја држи владејачката елита на стража, што го прави официјалното признавање на независноста на Косово речиси незамисливо – дури и ако Вучиќ се чувствува склон да оди по тој пат, што е сомнително. Вучиќ ја започна својата политичка кариера под закрила на Воислав Шешељ, екстремен националистички бранител на големосрпската држава, осуден од меѓународниот суд во 2018 година за воени злосторства.
Исто така, постои ултра-националистички тренд во руската политика, некогаш премногу непокорна за вкусот на Путин, но сега погласен поради војната во Украина. До степен до кој елементи на влијателни воени и безбедносни кругови сочувствуваат со неа, таа изгледа сигурно ќе игра одредена улога во поставувањето на тонот на идната руска политика.
Можеме само да нагаѓаме кој ќе го наследи Путин. Меѓутоа, судејќи според искуството на Србија, дури и крајот на авторитаризмот на Путин и неговата војна во Украина нема да ѝ донесат ниту вистинска демократија на Русија, ниту мазни односи со Западот.