Пред три години, микропластиката за прв пат беше откриена во човечката плацента кај четири жени од Италија кои имале нормална и здрава бременост.
Но, како што се испостави во меѓувреме, тоа е само врвот на ледениот брег.
Неодамна беше објавена студија во списанието Toxicological Sciences, во која беа вклучени дури 62 примероци од плацента – авторите открија присуство на микропластика во сите анализирани плаценти.
Според порталот Science Alert, заедничкото истражување на Центарот за здравствени науки на Универзитетот во Ново Мексико, Медицинскиот факултет Бејлор и Државниот универзитет во Оклахома, е најголемото од ваков вид досега.
„Ако видиме ефект врз плацентата, тогаш сите цицачи кои живеат на нашата планета би можеле да бидат погодени“, вели професорот од Ново Мексико и главен автор на научниот труд, д-р Метју Кампен. „Ова не е добро!“
Плацентата е орган направен од мајчино ткиво и ембрионално ткиво. Брзо се формира по оплодувањето, а служи за пренесување на кислород и хранливи материи до плодот.
Во плацентата, концентрациите на пластични фрагменти помали од пет милиметри се движеа од 6,5 до 685 микрограми на грам ткиво. За споредба, ова е значително повисоко од нивото на микропластика претходно забележано на милилитар крв.
Според Кампен, за токсиколозите отровот лежи во неговата доза. „Ако таа доза продолжи да се зголемува, почнуваме да се грижиме“.
За да стигнат до своите резултати, научниците прво хемиски ги обработиле донираните примероци од плацентата со цел да ги „сварат“ мастите и протеините во еден вид сапун (сапонификација). Потоа секој вторник се вртеле во ултрацентрифуга, која зад себе оставала мало парче пластика на дното на епрувета.
Користејќи пиролиза, тие би ја загреале таа пластична топка на 600 °C во метална чаша и би ги заробиле емисиите на гасови што ги испуштаат различните видови пластика.
На самиот крај од експериментот, со помош на масен спектрометар, пресметале и кој полимер е најзастапен во плацентарното ткиво. Тоа е всушност полиетилен, кој се користи за производство на пластични кеси и шишиња, а кој сочинувал 54% од вкупната пластика. Додека поливинил хлоридот (попознат како ПВЦ) и најлонот се заслужни со индивидуален удел од околу 10%, остатокот беше составен од девет други полимери.
Сепак, сè уште не е познато на кој начин – и дали воопшто – ваквото пластично загадување влијае на здравјето на фетусот или мајката.
Микропластиката се создава како резултат на распаѓање на пластичните производи под влијание на хемиски, физички и биолошки процеси во нивната околина, а еден пример е струготини од автомобилски гуми предизвикани од триење. Исто така, микропластиката може да дојде директно од фабриките во форма на мали пластични предмети како сјајот.
Како што светот станува се повеќе и повеќе загаден со пластика, контаминацијата на плацентата исто така може да се зголеми бидејќи луѓето внесуваат повеќе пластика од кога било досега. Истражувачи од Канада пресметале дека, во зависност од возраста и полот, едно лице троши помеѓу 39 и 52 илјади микропластични честички годишно.
Освен плацентата, научниците досега открија микропластика во човечките бели дробови, црниот дроб, слезината и бубрезите.
Иако здравствените ефекти се сè уште нејасни, зголемените концентрации на микропластика би можеле да дадат објаснување за збунувачкиот пораст на одредени проблеми како што е ракот на дебелото црево кај помладите од 50-тите години или намалувањето на бројот на сперматозоиди, нагласува д-р Метју Кампен.
Од 2021 година, кога се случи пионерското откритие на микропластика во плацентата, научниците спроведоа неколку слични студии.
Една од нив беше објавена од кинески тим на почетокот на 2023 година, кој откри мали пластични честички во 17 од вкупно 17 тестирани плаценти. Додека на крајот на истата година светлото на денот го виде анализата на вкупно 30 примероци од Хаваи, собрани во 2006, 2013 и 2021 година, што покажува дека бројот на плаценти во кои има микропластика скока со текот на времето.
Ваквите истражувања ги поставуваат основите за можни идни пресметки за ризикот по здравјето на луѓето.