Откако американскиот претседател Доналд Трамп ја суспендираше американската воена помош за Украина, европските земји повторно бараат начини да го искористат рускиот државен имот во вредност од приближно 300 милијарди долари, кои беа замрзнати од Групата седум богати демократии (Г7) по инвазијата на Москва на Украина во 2022 година.
АФП дава преглед на она што е направено досега и некои други идеи што се разгледуваат:
Досега преземени активности
Групата Г7 минатата година се согласи да и даде на Украина 50 милијарди долари преку серија билатерални заеми кои Киев би можел да ги отплати користејќи неочекувани профити од замрзнатите руски средства.
Европската унија проценува дека 221,5 милијарди долари од замрзнатите руски средства во вредност од околу 300 милијарди долари се наоѓаат во ЕУ, главно во форма на државни обврзници што руската централна банка ги складирала како резерви.
„Euroclear“, местото за хартии од вредност во Белгија, каде што се чуваат повеќето од овие обврзници, минатата година издвои приходи од камати во вредност од четири милијарди евра кои ќе одат во специјално создаден украински фонд.
Почетната транша од 1,55 милијарди евра за првата половина на 2024 година беше уплатена во фондот во јули минатата година. Дополнителна исплата од приближно две милијарди евра се очекува овој месец, покривајќи ја втората половина на 2024 година. Овие плаќања треба да продолжат со години.
ЕУ вели дека средствата се очекува да донесат околу 16-22 милијарди долари заработени камати до 2027 година, иако падот на каматните стапки во еврозоната постепено ќе ги намали износите, објави „Euroclear“.
САД ветија дека ќе обезбедат 20 милијарди долари од вкупните 50 милијарди долари заеми за поддршка на Г7. Но, потегот на Трамп да ја прекине американската воена помош за Украина значи дека сега е нејасно дали Вашингтон ќе се држи до планот.
За потсетување, Г7 ги обединува САД, Канада, Јапонија, Германија, Велика Британија, Франција и Италија.
Целосно преземање?
Британскиот министер за надворешни работи Дејвид Лами неодамна го повтори долгогодишниот став на Британија дека Европа треба да премине од замрзнување на руските средства кон нивно запленување.
Сепак, другите европски земји, вклучително и Франција и Германија, остануваат многу повнимателни во врска со идејата за конфискација.
Меѓу скептиците е и Европската централна банка, која се плаши дека секој потег за запленување на руските средства ќе ја поткопа довербата во еврото и ќе и наштети на финансиската стабилност.
Оваа банка сака да се осигура дека не е само еврото погодено ако другите земји како Кина или Саудиска Арабија почнат да ги враќаат своите резерви од европските јурисдикции како мерка на претпазливост против потенцијално замрзнување.
„Рачна“ за прекин на огнот
Зборувајќи заедно со Трамп минатата недела, францускиот претседател Емануел Макрон рече дека замрзнатите руски средства би можеле да бидат дел од преговорите со Русија за ставање крај на војната.
Според извештајот на „Фајненшл тајмс“ оваа недела, француските власти разговарале за предлогот европските престолнини да ги запленат имотите доколку Москва го прекрши идниот договор за прекин на огнот.
Адвокатите тврдат дека, правно гледано, има мала разлика помеѓу извлекување камата заработена од обврзници и заплена на целиот имот на Русија од околу 300 милијарди долари.
Тие сугерираат дека последната опција би можела да се имплементира според доктрината на меѓународното право, позната како „контрамерки“. Средствата потоа ќе бидат продадени или ставени под хипотека, а приходите ќе бидат предадени на Украина или нејзиниот назначен фонд за реконструкција.
Претходните примери на такви заплени, како што се ирачките средства по ирачката инвазија на Кувајт во 1990 година и германските средства по Втората светска војна, се случија по завршувањето на тие војни, а не додека тие сè уште беснееја – како што е случајот со руската инвазија на Украина.
Руски предлог
Извори за „Ројтерс“ минатиот месец соопштиле дека Русија би можела да се согласи да искористи 300 милијарди долари замрзнати средства за обнова на Украина, но ќе инсистира барем дел од парите да се потрошат во делови од земјата што сега се под контрола на силите на Москва.
„Ројтерс“ не можеше да утврди дали идејата за користење на замрзнати средства била дискутирана кога руските и американските официјални лица ги одржаа првите директни разговори за завршување на војната во Украина во Ријад минатиот месец.
Гувернерката на руската централна банка Елвира Набиулина изјави дека банката не била дел од какви било разговори за укинување на санкциите или одмрзнување на резервите на Русија.
Москва претходно изјави дека плановите на Западот да ги искористи замрзнатите средства за Украина се еднакви на грабеж и дека може да возврати со запленување на западните средства на нејзина територија.