Кина неодамна го забрани извозот на минерали на галиум и германиум во САД, што претставува нова ескалација на трговските тензии меѓу двете најголеми светски економии. Оваа забрана има потенцијал значително да ги наруши глобалните синџири на снабдување, со оглед на клучната улога на овие минерали во високотехнолошките сектори.
Стратешкото значење на галиумот и германиумот
Германиум и галиум се од суштинско значење за производство на полупроводници, воена технологија како што се очилата за ноќно гледање и индустријата за обновлива енергија, каде што се користат во производството на соларни ќелии и електрични возила. Покрај тоа, галиумот се користи во LED осветлувањето и оптичките влакна, додека германиумот е клучен за каталитичките процеси во производството на пластика.
Кина има речиси монополска позиција во снабдувањето со овие минерали, обезбедувајќи 98% од примарен галиум и 91% од примарен германиум. Примарни извори на овие минерали се нуспроизводи во преработката на боксит (за алуминиум) и цинк, што ја отежнува диверзификацијата на снабдувањето.
Причина за забрана
Пекинг ја оправда својата одлука со „двојната воена и цивилна употреба“ на овие минерали, веднаш откако САД воведоа рестрикции за кинеските полупроводници по трет пат во последните три години. Вашингтон тврди дека сака да ја спречи Кина да користи напредни чипови во воени апликации како што се вештачката интелигенција и хиперсонични ракетни системи.
Влијание врз американската економија и индустрија
Според извештајот на Геолошкиот институт на САД (USGS) од октомври 2024 година, целосната забрана за извоз на галиум и германиум може да резултира со загуба од 3,4 милијарди американски долари во БДП на САД. Иако Министерството за одбрана на САД има стратешки резерви на германиум, галиумот го нема во тие резерви, што дополнително ја зголемува ранливоста.
Опции за излез од кризата
Соочени со кинеската доминација, САД разгледуваат неколку опции за намалување на зависноста:
Првата е обнова на домашното производство, а Пентагон веќе најави истражување за потенцијалот за искористување на домашните извори на галиум и германиум. Историски гледано, единствениот рудник во САД што ги произведуваше двата минерали – Апекс во Јута – беше затворен во 1980-тите.
Друга опција вклучува инвестирање во рафинерии во сојузничките земји како што се Канада или Австралија, што би можело да обезбеди постабилно снабдување. Канадската компанија „Тек Рисорсес“ веќе игра клучна улога во производството на германиум во Северна Америка.
Во оптек е и рециклирањето на секундарните извори, и иако рециклирањето на електронскиот отпад нуди потенцијално решение, процесите на екстракција на овие минерали од сложени компоненти во моментов се непрофитабилни и технички многу бараат. Секундарното производство во моментов претставува само 10% од глобалната понуда на галиум и 30% од германиум.
Долгорочни решенија
На краток рок, ограничената понуда нема да може да се компензира, што ќе ги зголеми цените и ќе предизвика пореметувања во технолошката и воената индустрија. Сепак, напредокот во технологиите за рециклирање и истражувањето на нови наоѓалишта може да ја намали зависноста од Кина на долг рок и да го стабилизира глобалниот пазар.
Кинеската забрана за извоз на галиум и германиум претставува не само трговски конфликт, туку и стратешка борба за контрола над ресурсите клучни за иднината на технологијата и националната безбедност. Останува да се види како САД и нивните сојузници ќе одговорат на овој предизвик и дали ќе успеат да го намалат влијанието на кинеската доминација во овој сектор, пишува TheConversation.