Кој всушност користи муниција со осиромашен ураниум и колку е таа опасна?

од Stefanija Kuzmanovska
312 прегледи A row of US Army 25mm rounds of depleted uranium ammunition, 11 February 2004, at the base of Charlie Company, 1-22 Battalion, 4th Infantry Division, in Tikrit, 180 km (110 miles) north of Baghdad. The soldiers were taking inventory of the ammunition as they being to pack to leave for home in the US.,Image: 72639748, License: Rights-managed, Restrictions: , Model Release: no, Credit line: STAN HONDA / AFP / Profimedia

Британскиот заменик министер за одбрана Анабел Голди потврди дека Лондон испраќа артилериски гранати со јадра со осиромашен ураниум во Украина. Нејзината изјава предизвика исклучително остра реакција на руските власти, меѓу кои и на претседателот Владимир Путин.

Сепак, како што пишува Би-Би-Си Русија, украински и руски експерти за оружје известија дека муниција со збогатен ураниум се произведува и во Русија.

Голди изјави дека оклопни гранати кои содржат осиромашен ураниум ќе ѝ бидат доставени на Украина.

„Ваквите ракети се многу ефикасни против современите тенкови и оклопни возила“, наведе таа.

Оваа објава предизвика жестока реакција кај руските власти, кои се заканија дека сериозно ќе размислат како да одговорат на неа.

Што е осиромашен ураниум?

Осиромашениот ураниум е нуспроизвод во производството на збогатен ураниум. Неговите карактеристики се големата густина и цврстина, поради што се користи во производството на оклоп за воена опрема, но и за муниција – главно јадра за оклопни ракети.

Осиромашениот ураниум не е многу радиоактивен, иако се смета за токсичен и канцероген. На веб-страницата на Европската унија е наведено дека муниција со осиромашен ураниум претходно била користена во Заливските војни, во Србија и во Косово. Нивната употреба предизвика загриженост за здравствените ризици од изложеност на ураниум во прав.

На веб-страницата на ЕУ е наведено дека во текот на неколку студии се пронајдени недоволни докази за штетноста на супстанцијата, но заклучоците на експертите се толкуваат на различни начини. Од друга страна, на веб-страницата на Агенцијата за заштита на животната средина е наведено дека осиромашениот ураниум е опасен доколку влезе во телото.

Во резолуцијата за употреба на осиромашен ураниум, усвоена од Генералното собрание на ОН во 2018 година, се наведува, повикувајќи се на студиите на IAEA, „дека радиолошката закана за населението и животната средина предизвикана од контаминација на територијата со мали честички на осиромашен ураниум ослободени како резултат од употребата на муниција не е значаен“.

Сепак, во резолуцијата се додава дека во одредени ситуации постои ризик од изложување на радијација за луѓето кои се во директен контакт со фрагменти или муниција која содржи осиромашен ураниум.

Во декември минатата година, Генералното собрание на ОН донесе друга резолуција во која се наведува дека студиите спроведени од релевантни меѓународни организации не даваат доволно целосна слика за обемот на можните долгорочни последици за луѓето и животната средина во случај на употреба на оружје и муниција која содржи осиромашен ураниум.