Улици без полиција, судови без судии и обвинители, совети и собранија без политичари. Сликата на четирите општини на северот на Косово по одлуката на локалните Срби да ги напуштат косовските институции не влева доверба кај оние што живеат во нив. Претставниците на Србите решија да ги напуштат косовските институции откако Владата на Косово прво воведе опомени, а од 21-ви ноември најави и казни од 150 евра за сите оние кои не сакаат да ги променат српските регистарски таблички за градовите во Косово на оние со ознаките на Република Косово.
Според косовскиот аналитичар Леон Духанај, одлуката за регистарските таблички треба да биде многу поконсеквентна. Тој во разговор за „Локално“ вели дека меѓународната заедница отсекогаш ја туркала насоката на притисокот кон меката точка, односно од Косово.
-Србија не прекрши ниту еден договор за кој опширно се преговараше со Косово. Тие преговараат додека не постигнат договор, но потоа се повлекуваат и не го почитуваат. Така се случи со Ахтисари, каде што се покажа дека Косово со апсолутно албанско мнозинство е мултиетничка држава, во која српската заедница, иако го саботира Косово како држава, ужива повеќе права од мнозинското албанско население, објаснува Духанај.
Аналитичарот смета дека ваквата ситуација не е фер, но никој не прашува за правичност.
-Србија се третира и се однесува како разгалено дете, од една страна искористувајќи го Западот, а од друга страна, кокетирањето со Русија ја загрозува регионалната безбедност. Според мене, додека официјална Србија е разгалена од демократскиот свет, тешко дека ќе седнат да разговараат како нормални луѓе. Затоа што Србија историски признава и дејствува само на јазикот на насилството и се додека не гледа закана од насилство, не го менува својот пристап. Србија инвестира неверојатни суми пари во одржувањето на паравоените структури на северот. Според мене, најголемиот губитник во оваа блокада е Косово, а исто така и српските граѓани на Косово, кои беа користени како топовско месо и уценувани да не се ни осмелат да се изјаснат за каков било договор, рече Духанај.
Иако е апсурдно, вели косовскиот аналитичар, вистината е дека кога зборуваме за безбедноста на косовските Срби, судбината на нивните животи е во рацете на Вучиќ и неговите банди.
-Од друга страна, го имаме премиерот на Косово, кој во недостиг на менаџерски способности се обидува да ги прикрие своите неуспеси преку последователни кризи. Во целиот овој замрзнат конфликт, главниот губитник е Косово и неговите граѓани, особено косовските Срби, кои едноставно се заложници на мафијашките структури на Србија, оценува Духанај.
Тој верува дека решение мора да се најде под притисок, дури и под закана.
-Не може да се очекува Косово да создаде ЗСО, а потоа да биде ниско на преговарачката маса со Србија. Затоа што Србија чекор по чекор ја деградира функционалноста на државата Косово и како таква ќе ја направи нефункционална. Решението треба да биде во пакет за секого, а имплементацијата да ја гарантира меѓународната алијанса, порачува Духанај.
Аналитичарот Фатмир Шеноли во разговор за „Локално“ вели дека одлуката за нелегалните таблички што ги користат Србите е законска, но смета дека ситуацијата е тензична на северот на Косово, иако под контрола.
–Проблемот може да се реши доколку Курти го послуша главниот сојузник на Косово, а тоа е Америка. Напуштањето на институциите од страна на Србите од северот на Косово е особено лошо за граѓаните кои живеат во тој дел на Република Косово. Се надевам дека ќе се најде решение кое ќе биде од корист за сите граѓани, наведува Шеноли.
Тој е дециден дека Америка е сојузник на Косово и „ние како држава треба да ја слушаме Америка, бидејќи без неа не би биле таму каде што сме како држава“.
-Америка никогаш нема да се откаже од Косово бидејќи ние како држава сме нивен посебен стратешки сојузник, потенцира Шеноли.
Косовскиот аналитичар оценува дека нема премиер или политичар на Косово кој може или смее да ги загрози односите на Косово со Америка.
-Опозицијата на Косово си ја работи својата опозициска работа и добро е што имаме таква опозиција. Ако Курти нема сила и е уморен од политичка активност, нека го каже тоа и општеството на Косово ќе ја даде пресудата преку избори, вели Шеноли.
Со слично размислување е и аналитичарот Неџмедин Спахиу. Тој во разговорот за „Локално“ вели дека напуштањето на институциите од страна на Србите на северот на Косово (но не и во јужниот дел на Косово) е воен чин на претседателот Вучиќ.
-Ова е многу опасна процедура за стабилноста во регионот. Ситуацијата полека но сигурно се движи кон војна меѓу Косово и Србија. Всушност, продолжението на она што сега се случува се инциденти, каде што едното провоцира друго, а потоа упадот на српските сили во Косово и на крајот интервенцијата на НАТО во Србија. Сепак, се надевам дека тоа е само инсценација на договорената воена психоза, која во одреден момент ќе заврши со потпишување на договор меѓу премиерот Курти и претседателот Вучиќ. Ако се работи за инсценирање на воена психоза, тоа би го знаеле само претседателот Вучиќ, премиерот Курти и моќните посредници. Секако, сето тоа со цел подобро пласирање на германскиот француски план и одредени компромиси што ги носи на домашната јавност. Луѓето би биле среќни ако избегаат од војната и не би плачеле за компромиси. Но, се плашам дека тоа не е само инсценација, туку вистинска драма која ќе заврши трагично за многу луѓе во Косово и Србија, објаснува Спахиу.
Според него, американската амбасада во Приштина бара од Албин Курти веднаш да започне преговори за ЗСО и да не се формира веднаш затоа што таа унија (т.е. поголема автономија на Србите на Косово од онаа што ја имаат според планот на Ахтисари ) е наменета како трампа за признавање на Косово од Србија.
-Косово е американско дете кое сè уште е целосно во рацете на Американците (најверојатно уште долго ќе биде така), но тие можат да се разочараат од одредени политичари меѓу кои и Албин Курти. Но, Американците имаат моќ да го отстранат секој косовски политичар кој не им се допаѓа, смета аналитичарот и додава дека „косовските опозициски политичари не можат да го урнат Курти се додека Американците не одлучат за тоа“.
Фото: Kurir.rs, AP Olivier Matthys
Н.П.