Премиерите на Македонија, Србија и Црна Гора – Димитар Ковачевски, Ана Брнабиќ и Дритан Абазовиќ изразија очекување дека регионот ќе продолжи да покажува единство и солидарност во 2023 година, како и дека ќе се случат важни чекори кои ќе значат целосно нов почеток за Западен Балкан кој, како што нагласуваат, има што да понуди и на Европа и на светот.
Претседателот на Република Српска, Милорад Додик смета дека настаните од изминатите децении како и актуелниот конфликт во Источна Европа ќе влијаат на развојот на настаните во регионот и додава дека во такви околности тешко е да се биде оптимист, но дека постои нема основа ниту за песимизам.
Ковачевски: Никој сам не може ништо
Премиерот на Северна Македонија, Дмитар Ковачевски, во одговор на прашање за Танјуг изјави дека верува дека оваа година ќе биде подобра од 2022 година за Северна Македонија, но и за регионот, но и дека очекува дека со веќе докажаната и покажана солидарност и евентуалните нови пречки ќе бидат надминати.
„Никој не може ништо сам, затоа ние секогаш инсистираме и ќе инсистираме на добрососедство и солидарност. Кога човек има пријатели и поддршка, а ако работи напорно, нема недостижна цел“, рече тој.
Премиерот на Северна Македонија потсети дека поминале низ тешки години, дека е особено тешка последната, во која по пандемијата и економската криза се случи војна во поширокото опкружување, поради што се соочени со енергетската криза, која, додава, е ублажена благодарение на добрососедските односи. Затоа нагласува дека овој модел на взаемна помош треба да се применува и во годините што доаѓаат.
„Во знак на солидарност, како резултат на нашите одлични добрососедски односи, успеавме да ги заштитиме нашите граѓани од скокови на цените, како и да се справиме со предизвиците на енергетската криза. Добрососедството и солидарноста што сите ги покажавме одиграа огромна улога во обезбедувањето на граѓаните да не се грижат дали ќе имаат доволно храна, струја и домовите да им се топли“, рече Ковачевски.
Тој потсетува дека сите ќе имаат корист од ефектите од заеднички вложениот труд и реализираните проекти.
„Како резултат на бројните договори и меморандуми во рамките на Отворениот Балкан расте меѓусебната трговија, настапуваме заедно со нашата винска и туристичка понуда, го поедноставуваме пристапот до пазарот на трудот. Очекувам дека тоа ќе биде мотив и други земји од регионот да се приклучат на иницијативата со која Западен Балкан станува европски и отворен во практична смисла на зборот“, рече Ковачевски.
Истакна дека соработката и економскиот развој, освен што се најдобри начини за отворање нови перспективи, носат и стабилност и безбедност и можност за затворање на историските прашања, преку дијалог и разбирање.
„Северна Македонија може да помогне со своето искуство во овој поглед како модел на граѓанска држава со почитување на правата на сите граѓани и со релаксирани меѓуетнички односи“, рече тој и нагласи дека сите кризи со кои се соочивме покажаа колку регионот е ранлив и затоа нема потреба од дополнителни кризи кои ги зголемуваат тензиите.
„Моделот со кој ние како мали држави си помагавме во критичните моменти на глобалните земјотреси полесно да ги надминеме последиците, треба да не води во 2023 година и во годините што доаѓаат“, рече Ковачевски.
Брнабиќ: Нов почеток
На прашањето како го гледа регионот во 2023 година, премиерката Ана Брнабиќ изјави за Танјуг дека Србија ќе продолжи да биде длабоко посветена на иницијативата Отворен Балкан и на сите други регионални иницијативи во оваа нова година.
„Со нетрпение очекувам да се воведе електронска легитимација за сите граѓани како дел од иницијативата Отворен Балкан – лични карти кои ќе ни овозможат да ги преминеме границите без никакво задржување, дека практично нема граници меѓу нас, дека имаме непречен проток на стоки, луѓе, капитал и услуги“, рече Брнабиќ.
Таа додаде дека едвај чека да ги види граничните премини каде ќе има единствена означена лента за камиони и патнички возила од земјите од Отворен Балкан.
„Мислам дека тоа ќе биде сосема нов почеток за Балканот, со ова младите симболично ќе видат дека можеме да создадеме нова иднина“, рече Брнабиќ и нагласи дека сепак верува дека и покрај сите предизвици кои постојат и предизвиканите проблеми со неразумната политика на премиерот на Косово, Албин Курти, сите заедно имаат сила да им покажат на младите генерации дека има политичари доволно одговорни да се борат за подобра иднина.
Како што вели, акцентот го става на иницијативата Отворен Балкан, бидејќи таа е „наша сопствена, автохтона иницијатива, иницирана од нас од регионот“. Во оваа прилика таа изрази искрена надеж дека полека ќе и се придружат и другите партнери од регионот.
Абазовиќ: Да бидеме помудри
Претседателот на црногорската Влада, Дритан Абазовиќ, очекува сите во регионот да бидат помудри и посветени на пријателството и заедништвото, дека меѓусебно ќе се гледаат како пријатели кои ќе градат заедничка иднина за доброто на сите граѓани, а истовремено ќе го зголемат стандардот. на живеењето.
„Во регионот во наредната година сакаме да бидеме многу помудри, посветени на пријателството и заедништвото, да ги оставиме зад себе политиките од минатото, да изградиме заедничка европска иднина, да излеземе од 90-тите во ментална и политичка смисла и да разбереме дека во 21 век во 2023-та година треба да бидеме порешителни да постигнеме повисок животен стандард, поголема мобилност на граѓаните, да се помириме, но врз основа на силна и цврста определба да ги заштитиме универзалните вредности, “, истакна тој.
Абазовиќ за Танјуг нагласува дека регионот на Западен Балкан има што да и понуди на Европа и на светот.
Сепак, тој додава дека е неопходно да се смени досегашната практика, а како што вели, не смееме да се гледаме како непријатели, туку како пријатели, соседи, луѓе со кои ќе соработуваме, живееме и градиме заедничка иднина.
Тој нагласува дека навистина верува оти сите во регионот годинава ќе бидат помудри, поодлучни, поправедни и подготвени конечно да направат пробив.
„На Западен Балкан му е потребна нова политика заснована на европските вредности и постигнување севкупно повисок животен стандард. Сигурен сум дека Црна Гора ќе придонесе во сè. И затоа очекувам ист и поголем придонес од сите наши пријатели и соседите од регионот“, рече Абазовиќ.
Додик: Постојана криза
Претседателот на Република Српска, Милорад Додик потсетува дека се што се случувало во претходните децении доволно зборува за развојот на настаните во 2023 година во нашиот регион и додава дека е нереално да се верува дека евроатлантските центри ќе можат да го променат пристапот кон регионот.
Додик за Танјуг додава дека водечките западни сили континуирано се обидуваат да наметнат поредок кој погрешно го дефинираа на крајот на минатиот век како посакуван, што подразбира централизација на БиХ, одвојување на Косово од Србија, слабеење на српскиот фактор во Црна Гора и проширувањето на НАТО.
Тој додаде дека фактот што Вашингтон, Брисел и Берлин дејствуваат еднострано, ги поддржуваат тврдењата на српските регионални противници, а истовремено го игнорираат меѓународното право, е генератор на криза која „се чини дека има постојан карактер овде и во околината“.
Според претседателот на РС, нереално е да се верува дека таквиот пристап на евроатлантските центри на моќ ќе се промени во новата година.
„Понатаму, актуелниот конфликт на истокот на Европа и поврзаната желба на западните фактори да ја консолидираат она што тие ја сметаат за нивна зона на доминација, верувам дека ќе ги поттикне да дејствуваат уште поагресивно“, рече Додик.
Од друга страна, нагласува тој, ниту Србија, ниту Српска нема да се согласат да им се прекршат интересите и правата и да им се уништи
суверенитетот.
„Непоколебливо ќе инсистираме на писмото од оригиналниот Дејтон, што ја подразбира Босна и Херцеговина како демократска заедница на три рамноправни народи и два ентитета, односно на резолуцијата 1244 и другите договори кои го потврдуваат суверенитетот на Србија и Косово“, нагласува Додик.
Додаде дека во вакви околности тешко е да се биде оптимист и да се прогнозира хармонични односи во регионот во наредниот период, но дека нема основа ниту за песимизам.
Според Додик, српскиот народ, како што успеа во претходните години, ќе истрае да ги брани своите витални интереси, но и ќе биде отворен за вистински, автентичен дијалог со сите други народи во регионот, кој треба да доведе до одржливи компромиси за сите спорни прашања..
„И ќе ги достигнеме кога големите играчи ќе не остават сами да преговараме, што ќе се случи порано или подоцна, но тешко дека ќе се случи оваа година. Но, не треба да губиме надеж“, рече тој.
Тој оцени и дека регионот не е само буре барут, туку се злоупотребува од надворешни фактори.
„Очигледно, тие ќе се обидат да го направат тоа и во 2023 година, но нема да дозволиме да го запалат и со тоа да доведат до експлозија. Бања Лука и Белград постојано го водеа патот досега, и ќе продолжат да го прават тоа и оваа година одговорна политика која има предвид зачувување на интересите на нашиот народ, но и обезбедување мир и стабилност во регионот“, заклучи Додик.