„Вагнер“, озлогласената руска платеничка група позната по неуспешното востание против Москва и обвинувањата за сериозни злоупотреби на цивили, во Африка е заменета со друга руска паравоена формација. Нејзин наследник, велат експертите, е Африканскиот корпус, кој е под директна контрола на Кремљ, пишува CNN.
Со години, „Вагнер“ е главната воена алатка на Москва во Сахел, полусушен регион во западна и северно-централна Африка. Но, со повлекувањето на „Вагнер“ од големи делови од регионот, кој е потресен од последователни државни удари и вооружени бунтови, Кремљ се чини дека се стреми да воспостави контролирана, но сепак неофицијална армија што ќе го заземе неговото место.
Овој потег доаѓа во време кога руското влијание расте низ цела Африка. На самитот Русија-Африка во 2023 година, Путин откри дека Кремљ „склучил договори за воено-техничка соработка со повеќе од 40 африкански земји, на кои им испорачуваме широк спектар на оружје и опрема“. Кремљ ја пополнува празнината што ја оставија западните трупи протерани од неколку земји од Сахел поради растечкото антизападно расположение.
Бидејќи Западот го префрли вниманието кон војните на Блискиот Исток и Украина и тензиите со Кина, Русија стана баран безбедносен партнер. Во делови од регионот, како што е Мали, силите на „Вагнер“ се бореа заедно со локалните армии против бунтовниците, но таму претрпеа некои од најголемите загуби.
Што знаеме за Африканскиот корпус?
За разлика од независниот „Вагнер“, паравоениот Африкански корпус е ставен под покровителство на руското Министерство за одбрана, според официјалниот Телеграм канал на групата. Корпусот е составен од елитни команданти од руската војска, при што сегашните и поранешните борци на „Вагнер“ имаат приоритет при регрутирањето. Оперативците на Африканскиот корпус веќе се приклучија на борбите, спроведувајќи заеднички операции со малајската армија.
„Вагнер“ објави во јуни дека го напушта Мали по три и полгодишна мисија, а слично заминување беше споменато и во Централноафриканската Република (SAR), која беше центар на групата во Африка. „Вагнер“ работи таму од 2018 година и му се припишува заслугата за спречување на колапсот на државата по повлекувањето на француските трупи во 2022 година.
Порано овој месец, воени претставници во САР изјавија за „Асошиејтед прес“ дека руското Министерство за одбрана побарало Африканскиот корпус да го замени Вагнер и неговите услуги да бидат платени во готово. Услугите на Вагнер, кои вклучуваат заштита на претседателот и борба против бунтовниците, биле платени од владата на САР „на исклучително скриен и дискретен начин“, рече опозицискиот пратеник Мартин Зигеле.
Истрагите на CNN открија дека компаниите поврзани со поранешниот лидер на Вагнер, Евгениј Пригожин, кој загина во авионска несреќа во 2023 година, добиле концесии за рударство злато и дијаманти во САР. Африканскиот корпус веќе стигнал до други делови од Африка, работејќи во Нигер и Буркина Фасо, земји под власт на воени хунти.
Што сака да постигне Путин?
Рускиот потег за замена на „Вагнер“ би можел да биде „стратешко ребрендирање на Москва“, рече Хени Нсаибија, виш аналитичар во проектот за следење на конфликти ACLED. „Со името на „Вагнер“ кое е сериозно оцрнето по државниот удар и смртта на Пригожин, Русија веројатно ги консолидира своите странски воени потфати под формална државна контрола, отфрлајќи го брендот „Вагнер“, а задржувајќи ги своите основни функции под ново име како Африканскиот корпус“, рече Нсаибија.
Тој додаде дека „Москва може да се дистанцира од наративот за платеници, а воедно да одржува силно присуство во регионот“.
Формализирањето на воениот ангажман би можело да донесе други придобивки за Кремљ, како што се поголема контрола врз операциите, потенцијално поголем меѓународен легитимитет и намалени правни и репутациски ризици. „Вагнер“ се соочи со обвинувања за кршење на човековите права, а Европската Унија ја санкционираше групата и поединците поврзани со неа.
Експертите на ОН, исто така, повикаа на независна истрага за наводните злосторства извршени од Вагнер и малајската армија, велејќи дека „недостатокот на транспарентност создава општа клима на терор и целосна неказнивост“.
Мислењата за влијанието на „Вагнер“ се поделени. Консултантот за безбедност Мамаду Аџе е скептичен: „Не гледам што „Вагнер“ донесе во битката. Откако се придружија, џихадистите се раширија низ Мали, Буркина Фасо и Нигер, со многу цивилни жртви“. Од друга страна, Нсаибија верува дека „Вагнер“ ѝ помогнал на малајската армија „да постигне некои тактички и стратешки победи“.
Сепак, делегатите на ОН неодамна известија до Советот за безбедност дека безбедноста низ Сахел „брзо се влошува“. Ахуна Езијаконва од УНДП предупредува дека безбедносните проблеми во регионот се „надвор од капацитетот на националните влади“ и дека секоја надворешна помош мора да биде „добронамерна“.
„Ние не промовираме никаква поддршка во воена или безбедносна смисла што ги крши човековите права, без оглед од каде доаѓа“, заклучи таа.