Бугарија ќе мора да ја реши кризата во односите со Северна Македонија и не може да си дозволи да ја претвори во замрзнат конфликт. Ова не е во корист за нас, ниту за ЕУ или за НАТО. Долгорочните интереси на Бугарија се нашата земја да не биде надворешна граница на ЕУ, пишува во својата анализа за ситуацијата бугарскиот медиум Медиапул.
Проширувањето на Унијата ќе го поддржи развојот на целиот регион во сите нејзини аспекти – деловни и политички, и ќе го ограничи влијанието и обидите за дестабилизација на трети земји. Бугарската блокада за почетокот на преговорите меѓу Скопје и Европската унија ќе треба да биде укината наскоро. Индикативно за ова е промената на позицијата на поранешниот премиер Бојко Борисов, чија влада не успеа во обидот да ги регулира билатералните односи и се најде во незгодна ситуација да биде единственото нешто што ја спречува европската интеграција на нејзиниот сосед и „најблиска“ земја. Сега Борисов рече дека Скопје мора брзо да ги започне преговорите, заборавајќи на политиката и навредите кон Скопје на неговиот поранешен коалициски партнер и вицепремиер Красимир Каракачанов. Сепак, ова нема да биде така лесно.
Решавањето на кризата има најмалку три аспекти.
Досега, продолжува авторот на анализата, Скопје не покажа вистинска желба да ги исполни барањата на Бугарија за крај на историските спорови и говорот на омраза. И покрај позитивните декларации, нема резултати во исполнувањето и спроведувањето на Договорот за добрососедство потпишан во 2017 година.
Македонските власти се обидуваат да го искористат силниот европски и американски (не толку силен) притисок во прилог на нивната европска интеграција за да се постигне решение кое е популарно за нивните домашни политички интереси. Ова во моментов значи: нема компромиси со Софија. Во секој случај, можната промена на позицијата нема да биде најпопуларното решение. Значи, мора да биде облечено во соодветна форма.
Слична е состојбата и во Бугарија. Според анкетите, огромното мнозинство Бугари не сака нашата земја да ја прими Северна Македонија во ЕУ, ако не ги исполнува сите бугарски услови, што во моментов не може да се случи. Барем во формата во која се формулирани во рамковната позиција донесена од парламентот во 2019 година. Таа е исполнета со црвени линии и уште тогаш беше јасно дека повеќе сака да го попречува процесот на нормализација.
Сега ќе треба да се бара излез од ситуацијата.
Европската комисија, Соединетите држави и повеќето европски земји јасно ставија до знаење дека повикуваат Северна Македонија и Албанија веднаш да започнат преговори. Проширувањето во моментов е приоритет за португалското ротирачко претседателство со ЕУ и така ќе остане и во следната половина од годината, кога ЕУ ќе ја води Словенија.
Следната година започнува француското претседателство, што се совпаѓа со претседателските избори во Франција. Проширувањето на ЕУ сигурно нема да биде најзгодната тема за претседателот Емануел Макрон во изборната кампања против лидерката а крајната десница – Марин Ле Пен. Во 2019 година, Франција е таа што го блокираше процесот на проширување на Европската унија. Значи, оваа година е клучна за започнување на преговорите. Во исто време, јасно е дека проблемите меѓу Софија и Скопје не можат да се решат за неколку месеци.
Патна карта
Делегација предводена од македонскиот премиер Зоран Заев утре ќе ја посети Бугарија.
„Се надевам дека практичните чекори што можеме да ги преземеме меѓу двете влади ќе се рефлектираат подоцна во позиција што ќе се дискутира во бугарскиот парламент и дека ќе се бара трајно решение, што е во интерес на евроинтеграциите и перспективата од сите земји на Западен Балкан“, објасни премиерот Стефан Јанев.
Така, сега е сосема јасно дека до 22 јуни, кога Скопје се надева дека Советот за општи работи ќе одлучи да ги започне преговорите, нема да има промена во „ветото“ на Бугарија. Во моментов, сепак, се прави обид да се подготви на некој начин за промена на рамковната позиција, но тоа ќе зависи од следниот парламент и нема да биде лесно.
Сите поголеми партии, вклучително и „Има таков народ“, се за цврст став кон Скопје. Единствен исклучок е ДПС, кои се за поумерен пристап.
Постојат два начина за решавање на кризата – да се постигне договор меѓу Софија и Скопје или европските земји да ги прифатат бугарските барања во преговарачката рамка на Северна Македонија.
Сега е јасно дека двете страни преговараат за патоказ за спроведување на Договорот за добрососедство. Двете страни молчат за спецификите на таквата одлука, што е разбирливо и корисно за постигнување вистински резултати.
Дипломатски напори
Една од главните бугарски идеи е патната карта да влезе во преговарачката рамка на Северна Македонија, а спроведувањето да се следи на европско ниво. Според Софија, одбивањето на Скопје да прифати ваков патоказ влијае на позицијата на другите земји-членки, кои веќе не можат да го разберат спорот меѓу двете земји.
Бугарската теза е дека почитувањето на принципот на добрососедство не е само билатерално прашање. Софија се надева дека ако патоказот е поставен на европско ниво, Скопје ќе започне да ги исполнува своите обврски.
Како и да е, Бугарија може да го блокира отворањето и затворањето на кое било поглавје од преговорите. Сега бугарските дипломати ќе треба да најдат начин да им ги објаснат своите позиции на другите земји-членки, бидејќи досега не се снајдоа многу добро. Се појави ситуација во која Софија започна да се жали дека ЕУ поддржува повеќе земји кои не се членки на ЕУ. Наспроти ова, Северна Македонија спроведе голема дипломатска кампања во која се прикажа како жртва на Софија, пишува „Медиапул“.
Без популизам и со конкретни мерки
За решавање на кризата во бугарски интерес ќе биде потребно одрекување од шпекулации, популизам и домашни политички флертувања со цел бугарските барања навистина да бидат наметнати.
Последните неколку години покажаа дека понижувачките и провокативни коментари од Бугарија кон Скопје не помагаат на кој било начин да се реши случајот. Навредите кон Скопје само предизвикуваат таков однос кон Софија.
Сега претседателот и привремената влада усвоија пристап на почит и вистински дијалог, на кој Скопје мора да одговори. Треба да се изготви јасен и конкретен план за да се стави крај на историските манипулации и јазикот на омразата, додека во исто време е јасно дека Македонците не можат да се откажат од сопствената земја, како што сакаат многумина во Бугарија.
Задачата е уште посложена бидејќи, за разлика од Грција, која може да си дозволи ладнокрвно однесување, Бугарија е во особено деликатна позиција наспроти нејзината најблиска земја. Следната влада ќе мора да ја надмине штетата на имиџот на нашата земја меѓу обичните граѓани на Северна Македонија и да го смени имиџот на Бугарија како единствена земја што ги запира нејзините евроинтеграции, се вели во анализата.