Скопје мириса. Не на липи, не на печен леб, туку на она кога мајка ти ќе запалеше гума зад куќа „за да се исчисти дворот“. Само што сега дворот е целиот град, а гумата е системска.
Во Скопје не дишеме воздух. Ние го преживуваме. Го земаме на кратки рати, како потрошувачки кредит без рок на отплата. Правиш два чекора, земаш здив, застануваш, кашлаш, пцуеш, па продолжуваш. Кардио со бонус – анксиозност.
Нѐ лажат дека ова е „магла“. Не е магла. Маглата барем има достоинство. Се крева, се спушта, па си оди. Ова е смог со карактер. Останува. Те гледа во очи. Те предизвикува.
И секоја година истото:
„Граѓаните да не излегуваат надвор“.
Абе, да не излегуваме? Што да правиме, да се телепортираме до работа? Да им објасниме на децата дека надвор не е „зима“, туку хемиски експеримент?
Во Скопје имаме две сезони:
– лето
– и „не излегувај, загадено е“.
Ајде да си признаеме нешто што никој не сака да го каже гласно: ние не сакаме решение, ние сакаме алиби.
Полесно е да се каже „ништо не зависи од мене“ отколку да се смени навика.
Полесно е да се пцуе државата отколку да се откаже печката на дрва што гори сè – од мебел до морал.
Е сега, како да се спасиме?
Прво, да престанеме да се лажеме.
Не, не е само индустријата.
Не, не се само старите дизели.
И не, не е само некој друг.
Возиме коли за „до продавница“. Се грееме со сè што гори. Паркираме на тротоар, па се чудиме зошто нема простор за дрвја. Сакаме чист воздух, ама да не ни се наруши комоцијата.
Решението не е гламурозно. Решението е досадно:
– редовен јавен превоз,
– строги казни што навистина болат,
– греење што не личи на примитивен логор,
– урбанизам со мозок,
– и најважното: лична одговорност.
Да, звучи како проповед. И мене ми оди на нерви.
Ама уште повеќе ми оди на нерви што секоја зима се однесуваме како да сме изненадени. Како првпат да се труеме.
Скопје нема да се спаси со апликации за мерење ПМ честички. Ќе се спаси кога ќе престанеме да ги гледаме бројките и ќе почнеме да ги менуваме причините.
До тогаш – маски, инхалатори и сарказам.
Затоа што хуморот е последното нешто што не можат да ни го загадат.
Локален херој