Шведска е единствената европска земја која не воведе строги мерки за борба против ширењето на коронавирусот. Иако бројот на жртвите од ефектите на „Ковид-19“ се зголемува во последните неколку дена, сè уште е рано да се каже дали одлуката на шведските власти била исправна или катастрофална за нивниот народ.
Сè уште нема официјални информации за воведување построги мерки, но вчера, на 16 април, шведскиот парламент донесе закон кој и дозволува на владата да донесе одредени мерки за запирање на ширењето на вирусот. Законот ќе стапи во сила на 18 април, а ќе важи до 30 јуни.
Во теорија, ова значи дека владата може да донесе построги мерки што досега ги избегнуваа. Ова би значело дека тие би можеле да затворат училишта, ресторани, спортски сали или кој било друг бизнис без да се консултираат со парламентот, доколку сметаат дека одлуката може да спаси животи, пишува „Local“.
Во пракса, построгите мерки можат да се воведат само доколку се наоѓаат во ситуација толку итна, што немаат време да расправаат во парламентот, а парламентот има право да повлече каква било мерка откако ќе стапи во сила. Невозможно е да се воведе полициски час без претходно да се расправа за тоа во парламентот.
Законот, кој беше предлог пред една недела, од меѓународните медиуми беше посочен како „пресврт во шведскиот експеримент“. Но, сепак во оваа форма не значи многу промени за Шведска.
Премиерот Стефан Лофвен предупреди минатиот викенд дека „ќе бидат загубени илјадници животи“, дека борбата ќе трае неколку месеци и дека можеби не се доволно подготвени за неа.
Сепак, не беа воведени конкретни построги мерки. Единствената вест денес е продолжување на забраната за патување во Шведска за уште 30 дена.
На почетокот, кога вирусот кон средината на јануари се ширеше низ Кина и Вухан беше ставен во карантин, Шведска реагираше исто како и остатокот од светот.
„Шансите за вирусот да стигне во Шведска се многу мали“, предупреди Министерството за здравство во тоа време.
Кога вирусот се приближуваше кон Европа и потоа ја зави Италија во црно во март, оптимизмот нагло се намали.
„Шансите за појава на вирус во Шведска се многу големи“, соопштија шведските власти на 10 март.
Европа беше на раскрсница. Дали ќе воведе строги мерки или ќе ризикува голем број смртни случаи? Велика Британија и Холандија веќе некое време се обидуваа за групен имунитет, но бидејќи бројот на загинатите растеше брзо, тие наскоро ја напуштија идејата. Скоро цела Европа практикуваше мерки на социјална оддалеченост до крајот на март, затвори училишта и трговски центри и забрани собири.
Скандинавија следеше слична шема. Данска ги затвори училиштата на 12 март, а потоа следеа Финска и Норвешка. Затворени се и продавници за непрехранбени продавници и ресторани. Иако се чинеше дека истите мерки ќе ги воведе и Шведска, тоа не се случи до денес. Од сите епидемиолошки мерки воведени од нејзините соседи, како што е затворање на зимското одморалиште во Норвешка или карантинзирање на Хелсинки, Шведска во голема мерка остана само на здравствени препораки и на верувањето на нејзините граѓани дека тие „би се однесувале како возрасни“.
По запишувањето на првата смрт на 11 март, беше донесена забрана за собирање на повеќе од 500 лица. Ресторани, хотели, кафулиња и училишта продолжуваат да работат нормално. На крајот на март, бројот на собири е намален на 50 лица. Сè друго остана на препораките.
Според најновите бројки на Европскиот центар за контрола и превенција на болести, скоро 12.000 луѓе се заразени во Шведска со коронавирус, со повеќе од 1.200 мртви, што е двојно повеќе отколку во Финска, Норвешка и Данска. Вчера Шведска забележа и рекорден број смртни случаи за еден ден од почетокот на пандемијата. Загинаа 170 луѓе.
Меѓународните медиуми, како и некои влади, тврдат дека овие бројки покажуваат дека Шведска наскоро ќе „експлодира“. Американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека Шведска во моментов „многу страда“ поради нејзината одлука за спроведување групен имунитет.
Шведскиот весник Дагенс Нихер пред неколку дена објави писмо од 22 шведски научници кои го критикуваат шведскиот институт за јавно здравје и нивната стратегија за борба против коронавирусот. Тие тврдат дека заради нивните постапки, шведските политичари сега треба да интервенираат со „брзи и радикални мерки“. Петиција за воведување построги мерки ја потпишаа скоро 2.500 лекари, професори и научници.
Одговорот на шведските власти беше – ние го правиме истото како вас, се што правиме е да ги заштитиме нашите граѓани. Министерот за надворешни работи, Ан Линде, негираше дека го користи групниот имунитет, туку „дека прават работи што се најпогодни за Шведска и веруваат во одговорно однесување на граѓаните“. Таа ја опиша изјавата на Трамп како „фактичка грешка“.
Во интервју за Би-Би-Си, таа рече дека станува збор за „мит“ дека животот во Шведска е нормален, а отсуството на ограничувања, односно фактот дека огромното мнозинство на мерки сè уште се содржани само во препораките, беше илустрирано со податоците за вакцинирање.
– Знаете, вакцинацијата не е задолжителна во Шведска правно, но сепак имаме огромен процент на вакцинирани, рече Линде, додавајќи дека сите шведски власти веќе 400 години се потпираат на институции што ги водат експерти.
Што се однесува до Швеѓаните, тие генерално го поддржуваат тамошниот Институт за јавно здравје. Истражувањето на СВТ откри дека 19 проценти од граѓаните имаат многу високо ниво на доверба, додека 29 проценти од граѓаните имаат прилично високо.