Доналд Трамп постојано потврдува дека деловните интереси се клучен фактор во неговата надворешна политика. Како и во неговиот прв мандат, неговото прво патување го носи во една од најбрзо растечките економии во Групата 20, најголемиот извозник на нафта во светот и најголем купувач на американско оружје, Саудиска Арабија.
„Фокусот на ова патување е бизнисот. Тоа кажува нешто“, вели Ричард Хас, искусен дипломат во Советот за надворешни односи.
Се покажува дека ова е првата администрација во модерната ера чиј пристап кон светот е во голема мера економски и бизнис, а не стратешки и дипломатски.
„Реков дека ќе одам ако платат трилион долари на американски компании, мислам трилион долари во купувања во текот на следните четири години“, рече претседателот, заблагодарувајќи им се на Саудијците, чии пари тивко се влеваат во компаниите во сопственост на Трамп, неговото семејство и други во неговата орбита со години.
Саудискиот престолонаследник и де факто владетел, принцот Мохамед бин Салман, во јануари зборуваше за помала, но не помалку импресивна сума. Потоа тој ја објави намерата на кралството да инвестира 600 милијарди долари во Соединетите Држави во текот на следните четири години, првенствено во воената индустрија, истражувањето на вселената, развојот на вештачката интелигенција и нуклеарната енергија.
Кога беше во Ријад во 2017 година, Трамп најави саудиски инвестиции вредни 350 милијарди долари. Сега тој сака билион. Овој пат тие се побогати, а сите ние остаревме.“ Тоа би бил врвот на соработката меѓу двете земји, кои воспоставија стратешки односи веднаш по откривањето на нафта во Саудиска Арабија во 1933 година. Денес, соработката се заснова на политички сојузи, меѓусебни инвестиции и споделени економски интереси.
Америка е дестинација број еден за увоз и број два за извоз за Саудиска Арабија, која е најголемиот трговски партнер на САД на Блискиот Исток. Повеќе од 500 американски компании имаат инвестиции во кралството, додека бројот на заеднички вложувања достигна 609.
„САД немаат конкуренти во неколку клучни сектори, како што се финансиските пазари и иновациите, па затоа има смисла Саудијците да инвестираат во Америка“, објаснува министерот за инвестиции Халид ал-Фалих, потсетувајќи дека кралството се соочува и со силен раст на инвестициите, предводен од приватниот сектор и Јавниот инвестициски фонд.
Ријад истовремено се претставува како важен дипломатски играч на светската сцена. Тој беше домаќин на првите разговори меѓу американски и руски претставници за мир во Украина во февруари, а потоа беше домаќин на американски и украински преговарачи во Џеда. „Со одржување на стратешка неутралност, Саудиска Арабија се позиционираше како доверлив посредник меѓу Русија, Украина и САД“, вели саудискиот политички аналитичар Мубарак ал-Ати.
Иако бизнисот ќе биде на врвот на агендата, прашањата за обновената војна во Газа, иранската нуклеарна програма и намерата на Трамп да се стреми кон нормализација на односите меѓу Саудиска Арабија и Израел се неизбежни. Фактот дека тој не патува во Израел е израз на желбата на Трамп да не дозволи премиерот Бенјамин Нетанјаху да му го расипе второто деби во Заливот. Речиси е сигурно дека ќе биде потврден пакет за купување американско оружје од 100 милијарди долари, а Трамп сигурно ќе се обиде да ја искористи својата лична поддршка за кралството за време на посетата, која датира од пред тој првпат да влезе во Белата куќа во 2017 година.
За време на кампањата две години претходно, Трамп рече: „Саудиска Арабија, јас сум одличен со сите нив. Тие купуваат станови од мене. Тие трошат 40, 50 милиони. И не треба да ги сакам? Многу ги сакам.“
Зетот на Трамп, Џаред Кушнер, воспостави блиски односи со саудискиот престолонаследник, кој тогаш беше министер за одбрана, кратко по изборите во 2016 година. Американецот профитираше финансиски, Саудиецот профитираше политички.
Еден месец по посетата на Трамп, принцот Салман изврши дворски државен удар, елиминирајќи ги потенцијалните ривали за тронот и доделувајќи си ја титулата престолонаследник. Се тврди дека Трамп во тоа време му рекол на Кушнер: „Го ставивме нашиот човек на врвот“.
Американската поддршка не беше воздржана дури ни кога принцот, со многу докази, беше обвинет дека наредил убиство на дисидентскиот новинар Џамал Кашоги. „Му го спасив задникот“, му се доверил Трамп на новинарот Боб Вудворд. „Успеав да го натерам Конгресот да го остави на мира.“
Речиси седум години по бруталното убиство на Кашоги, Саудијците ги обсипаа Трамп и неговото семејство со пари. Компанијата на Кушнер доби 2 милијарди долари од саудискиот инвестициски фонд, кој е контролиран од принцот Салман. Фирмата на поранешниот секретар за финансии на Трамп доби милијарда долари.
Кога Трамп беше реизбран, саудиските пари се упатија кон стари адреси. Во декември, корпорацијата Трамп објави дека на два саудиски проекти им е доделено право да го користат нејзиниот бренд.