Во градинка во Санта Моника, Калифорнија, наставничката Ребека Андервуд забележува разлики меѓу децата родени во 2020 година. „Многумина не можат да скокаат на двете нозе, се плашат од качување и имаат тешкотии со гласни звуци“, вели таа. Нејзиното училиште дури мораше привремено да ја прекине својата музичка програма бидејќи бучавата од инструментите ги плашело децата. Дури сега постепено ја враќаат, пишува Би-Би-Си.
Децата кои беа бебиња за време на најтешките карантини не гледаа други лица, не слушаа разновидни гласови или не им мавтаа на странци во паркот. Студијата „Родени во годината на ковид“ за основните ефекти на карантинот во Англија покажува дека оваа генерација има послаб речник и послаби извршни функции. „Иако може да изгледа дека не прават ништо, бебињата всушност интензивно учат преку социјална интеракција“, вели психологот Никола Ботинг.
Изгубени училишни години
Повеќе од 1,6 милијарди деца ширум светот го изгубиле своето образование. Во САД, просечното училиште било затворено 5,5 месеци – во некои случаи многу подолго. Истражувањата покажуваат дека учениците изгубиле просечно седум месеци математичко знаење, со уште полоши резултати во посиромашните и мигрантските заедници.
„Овие празнини во знаењето не исчезнуваат сами од себе“, предупредува Мачеј Јакубовски, истражувач на Универзитетот во Варшава. Неговата анализа покажува дека овие загуби би можеле да ја чинат американската економија до 188 милијарди долари годишно. Слични трендови се забележани низ Европа и светот, при што предмети како математика и наука се најтешко погодени.
Образовниот јаз и падот на компетенциите не започнаа со пандемијата, туку само се забрзаа. Долгорочна студија на деца од градинка во САД покажа дека нивниот јазик, комуникација и социјални вештини се намалуваат со години – но пандемијата донесе остар пад.
Интересно е што физичкото здравје на децата не се влошило во иста мера – можеби поради поголемата свест за јавното здравје или повеќе време поминато на отворено во текот на првите месеци од карантинот.
Емоционална зрелост и траума
Интересно е што некои студии покажаа и зголемување на емоционалната зрелост на децата за време на пандемијата. „Децата беа изложени на сложени теми – смрт, неизвесност, анксиозност – што можеби го забрза нивниот емоционален развој“, вели Џудит Периго од UCLA.
Сепак, многумина развија и симптоми на депресија, анксиозност и проблеми во однесувањето. Децата од постабилни и поактивни семејства го поминаа периодот полесно, додека оние со презаштитнички настроени родители претрпеа поголем стрес.
Социологот Тенди Паркс вели дека сè уште работи со деца кои имаат тешкотии да се одвојат од своите родители, кои не се во можност да постават граници или да поддржат основни развојни пресвртници како што е одвикнувањето од пелени. „Разговорите што ги водам со родителите на четиригодишни деца денес се истите разговори што ги водев со родителите на двегодишни деца“, вели таа.
Истражувачите нагласуваат дека разбирањето на последиците од пандемијата не е само подготовка за идна криза, туку и подобро разбирање на децата кои растат изолирани или маргинализирани. Потребни се координирани политики, заедно со инвестиции во дополнителна поддршка и образовни интервенции, бидејќи, како што предупредува Периго, „ако не направиме ништо, овие трендови нема да се подобрат сами од себе“.
Сепак, има надеж. Андервуд гледа знаци на закрепнување кај новата генерација деца. „Тие скокаат повеќе, се помузикални, се похрабри“, вели таа. „Гледаме напредок. И тоа е важно“.