Во последниве денови, западните фармацевти го фалат успехот во тестирањето на американско-германскиот вакцина за коронавирус. Сепак, лесно е да се забележи дека сличен руски производ, вакцината Спутник V, има барем една значајна предност во однос на западниот конкурент. Во исто време, главниот проблем со обете вакцини ќе биде ист – нивното производство, анализира „Спутник“.
Неодамна беше откриено колку се ефикасни првите вакцини против коронавирусот, кои сега ја завршуваат фазата на клинички испитувања – германската вакцина развиена од „Фајзер“ и руската вакцина „Спутник V“. Според овој параметар, докажано е дека вакцините се слични, но тоа не се сите важни вести.
Што значи ефикасност од 92 проценти?
Според официјално објавените податоци, ефикасноста на руската вакцина против Ковид-19, што ја разви Научниот институт „Гамалеј“, беше 92% врз основа на привремени податоци од клиничките испитувања. Овие податоци сè уште не се конечни. „Спутник V“ сега ја завршува таканаречената трета фаза на клинички испитувања според барањата на СЗО. Сепак, дадената бројка веќе зема предвид 20 случаи на заразени со ковид-19 кај испитаниците.
Важно е да се напомене дека 40 илјади волонтери учествуваат во истражувањето, од кои повеќе од 20 илјади луѓе биле вакцинирани со првата доза на вакцината, а повеќе од 16 илјади со првата и по 21 ден со втората доза на вакцината. Во исто време, 75 проценти од испитаниците примиле вистинска вакцина, а останатите 25 проценти добиле „лажен“ плацебо, што би требало да ги даде резултатите од контролната група. Барањата на СЗО ја регулираат таканаречената двојно слепа метода за тестирање, кога заради веродостојноста на експериментот, ниту субјектот, ниту лекарот не знаат што се користело – вакцина или плацебо. А, тоа значи дека досега целата статистика за „Спутник V“ оди во „ист кош“.
Бидејќи третата фаза од студијата во Русија се спроведува со таканаречена ризична група, односно луѓе кои се соочуваат со голем број носители на инфекција секој ден и заразени со Ковид-19, дури 20 случаи во избор од десетици илјади испитаници претставуваат прилично мал процент. Покрај тоа, употребата на контролно плацебо за 10.000 волонтери може добро да влијае на токму таквиот исход. На крајот на краиштата, овие луѓе немаа силен имунолошки одговор кој беше програмиран да прима вакцина.
Се разбира, пациентите со Ковид-19 од обете групи веднаш почнаа да се третираат според сите правила (ова е регулирано со правилата на таканаречениот Закон за Нирнберг, кој беше донесен веднаш по Втората светска војна за регулирање на експерименти врз луѓе). Но, на крајот на третата фаза од испитувањето на руската вакцина, треба да се очекуваат резултатите од испитувањето на ефикасноста на вакцината, како и селективните групи во кои имало 20 пациенти. Резултатите од оваа фаза ќе бидат познати за неколку дена.
Во секој случај, ефикасноста од 92 проценти од 20 случаи на 40 илјади учесници во студијата е т.н. горна проценка. Лесно е да се заклучи дека ако 10.000 волонтери кои примиле плацебо биле исклучени од вкупниот број на волонтери, тогаш процентот на ефикасност на вакцината веројатно ќе се зголеми.
Патем, според бројот на учесници во испитувањето во третата фаза, руската вакцина „Спутник V“ е една од првите во светот. Сите натпреварувачи користат многу поскромен број на волонтери. Германската вакцина на компанијата „Фајзер“ и „Бајонтек“ наречена BNT162 (b1, b2, b3) сè уште е официјално во средината на третата фаза, а податоците за ефикасноста од 90 проценти, објавени на 9 ноември 2020 година, даваат точно исти резултати. од 29,5 илјади волонтери од работната и контролната група.
На германската вакцина и е потребна многу ниска температура
Сепак, меѓу вестите за вакцината „Фајзер“, веќе се објавени загрижувачки карактеристики за лошите квалитети. Поентата е дека поради избраната, прилично иновативна верзија на BNT162 (b1, b2, b3), заснована на информатичка RNA технологија, нејзиниот транспорт и употреба нема да биде лесен.
Германската вакцина мора да се чува и транспортира на температура под минус 68 степени Целзиусови, а секоја индивидуална доза мора да се одмрзне непосредно пред употреба. Вообичаената логистика што се занимава со транспорт на храна и се занимава со замрзнати производи, работи на максимум минус 20 степени Целзиусови и не е погодна за транспорт на вакцината „Фајзер“.
Затоа, германската компанија во моментов нуди употреба на изотермални контејнери со „сув мраз“ (цврст јаглерод диоксид) како раствор. Но, дури и такво решение е можно само за големите градови и метрополи со кратки транспортни патишта. Во малите градови или руралните области, каде што сè уште живее половина од светската популација, едноставно нема такви контејнери и сув мраз.
Покрај тоа, плановите на ЕУ да примат, како што е најавено, 200 милиони дози вакцина до крајот на 2020 година исто така се доведени во прашање. Најверојатно, со огромен напор, силите на фабриките „Бајонтек-Фајзер“ ќе можат да произведат максимум 50 милиони единечни дози BNT162 (b1, b2, b3) до крајот на годината.
Во реалноста, ЕУ веројатно ќе „дистрибуира јајца во разни корпи“, финансирајќи купување на вакцини од сите западни конкуренти на „Бајонтек-Фајзер“, имено „АстраЗенека“, „Санофи-ГСК“, Јансен НВ, КрВак и Модерна.
Само во овој случај, планот за производство на 200 милиони единечни дози на вакцината се чини реален, иако тоа ќе биде доволно само за околу половина од населението во Европската унија. Во спротивно, ќе биде потребно овие вакцини да се произведуваат во согласност со барањата на ЕУ во европските фабрики, а за увоз на вакцината е потребна посебна дозвола од Европската комисија.
Со оглед на горенаведеното, не е изненадувачки што извршниот директор на компанијата „Фајзер“, Алберт Бурла, сосема неочекувано продаде половина од своите акции во компанијата само заради позитивните вести за ефикасноста од 90% на вакцината BNT162 (b1, b2, b3). Едноставен принцип веќе е активен тука: железото се кова додека е жешко, бидејќи не е познато како и колку финансиски ќе биде успешна вакцината од сојузот „Бајонтек-Фајзер“ во иднина.
Дали „Спутник V“ ќе биде успех?
Сепак, прашањата за можноста за производство на потребниот број на индивидуални дози се однесуваат и на руските вакцини. Во октомври, плановите предвидуваа дека ќе биде можно да се организира производство на околу 1,5 милиони дози во Русија до крајот на годината.
Покрај тоа, според лекарите, за да се развие колективен имунитет, процентот на вакцинирана популација треба да биде поголем од 50 проценти.
Рускиот вицепремиер Татјана Голикова неделава објави дека 0,5 милиони дози вакцини против коронавирус ќе бидат произведени во Русија во ноември. Во декември и јануари, капацитетот ќе овозможи производство на 1,5 милиони дози, од февруари 2021 година – 3 милиони, а од април 2021 година – 6 милиони дози месечно. Така, вистинската масовна вакцинација на руските граѓани може да се очекува едвај на крајот на пролетниот бран на Ковид-19. Но, за руската вакцина, за разлика од „Бајонтек-Фајзер“, сосема е можно да се користи стандардната логистика за транспорт на медицински помагала затоа што на руската верзија на вакцината не и требаат многу ниски температури. Затоа, се надеваме дека вакцината „Спутник V“ успешно ќе ги помине сите тестови и брзо ќе допре до сите на кои им треба, додаваат од руското издание.