„Јас сум злобен и страшен, со канџи и заби“, вака наводно Владимир Путин го предупредил Дејвид Камерон кога тогашниот британски премиер го притиснал за употребата на хемиско оружје од страна на рускиот сојузник Башар ал Асад во Сирија.
Според главниот советник за надворешна политика на Камерон, Џон Касон – цитиран во документарец на БиБиСи – Путин објаснил дека за да се успее во Сирија, ќе треба да се користат варварски методи, како што направија САД во затворот Абу Граиб во Ирак. „Јас сум поранешен офицер на КГБ“, кажал тој.
Забелешките очигледно биле на половина шега, но како и секогаш со рускиот лидер, заканата била јасна.
И, секако, Путин докажа дека е подготвен да го користи стравот како оружје во неговиот обид да ја покори непослушната Украина. Неговите трупи гаѓаа цивили и прибегнаа кон тортура и силување. Но, победата му бега.
Во следните неколку недели, тој се чини е подготвен да се обиде да ги промени своите воени неуспеси со доцна зимска офанзива: многу веројатно ќе се бори со канџи и нокти за да ја спаси Русија – и себе си – од дополнително понижување.
Но, дали поранешниот офицер на КГБ ќе успее? Може ли Русија сè уште да победи во војната што Путин ја избра против Украина наспроти херојскиот и обединет отпор на Украинците?
Каталог на грешки
Од почетокот, војната беше обележана со погрешни проценки и погрешни пресметки. Путин и неговите генерали го потцениле отпорот на Украина, ги прецениле можностите на сопствените сили и не успеале да го предвидат обемот на воена и економска поддршка што Украина ќе ја добие од Соединетите Американски Држави и европските држави.
Киев не падна за неколку дена – како што планираше Кремљ – и силите на Путин беа потиснати во текот на летото и есента, при што Украина врати повеќе од половина од територијата што Русите ја зазедоа во првите неколку недели од инвазијата до ноември. Русија сега е принудена на скапа и долготрајна конвенционална војна што предизвика ретко несогласување во политичко-воениот естаблишмент на земјата и ги донесе борбите во Кремљ.
Единствената победа што руските сили ја постигнаа во последниве месеци беше во јануари, кога Украинците се повлекоа од градот Соледар во областа Доњецк во источна Украина. А знаците се дека Русите се на прагот на уште една победа во Бахмут, на само шест милји југозападно од Соледар, која најверојатно наскоро ќе падне во нивни раце.
Но, ниту една од овие победнички битки натопени со крв не беше повеќе од симболичен успех, и покрај големите загуби што веројатно ќе ги претрпеле двете страни. Од тактичка гледна точка, ниту една од победите не беше значајна. Некои западни официјални лица приватно тврдеа дека можеби беше подобро украинскиот претседател Володимир Зеленски да се повлече порано од Соледар и од Бахмут сега, на ист начин како што Русите во ноември се повлекоа од својата воено безнадежна позиција во Керсон.
За вистински пресврт во воените дејствија на Русија во следните недели, Путин ќе смета на своите сили, зголемени со мобилизирани резервисти и регрути, за да изврши уште една голема офанзива. Украинските власти очекуваат офанзивата да започне порано од пролетта. Украинскиот министер за одбрана Олексеј Резников на прес-конференциите во изминатите неколку дена предупреди дека Русија може да има до 500.000 војници собрани во окупирана Украина и долж границите во резерва, подготвени за напад. Според него, тоа може сериозно да започне околу првата годишнина од војната на 24 февруари овој месец.
Други украински официјални лица веруваат дека офанзивата ќе биде во март – но пред пристигнувањето на Леопард 2 и другите западни борбени тенкови и борбени возила на пешадијата. Зеленски во саботата ги предупреди Украинците дека земјата влегува во „време кога окупаторот фрла се повеќе од своите сили за да ја скрши нашата одбрана“.
Сите очи се вперени во Донбас
Веројатниот фокус на Русите ќе биде на источниот регион Донбас. Андриј Черњак, официјален претставник на украинската воена разузнавачка служба, изјави за „Киев пост“ дека Путин им наредил на своите вооружени сили да ги освојат целосно Доњецк и Луганск до крајот на март. „Забележавме дека руските окупациски сили прераспоредуваат дополнителни јуришни групи, единици, оружје и воена опрема на исток“, рече Черњак. „Според военото разузнавање на Украина, Путин дал наредба да ги заземе сите територии на регионите Доњецк и Луганск“.
Други украински официјални лица и западни воени аналитичари се сомневаат дека Русија можеби користи трикови за да го одвлече вниманието и да збуни. Тие гледаат на маневар кој доаѓа од Белорусија, имитирајќи го северниот притисок од минатиот февруари кон Киев и западно од главниот град. Но, украинските одбранбени претставници веруваат дека моментално има само 12.000 руски војници во Белорусија, кои наводно спроведуваат заеднички вежби со белоруската армија, што е тешко доволно за саботажа.
„Повторениот напад врз Киев е бесмислен“, рече Мајкл Кофман, американски експерт за руската војска и соработник во Центарот за нова американска безбедност, тинк-тенк со седиште во Вашингтон. „Операција за прекинување на линиите за снабдување на запад или заземање на нуклеарната централа во близина на Ривне можеби е повозможна, но за тоа би биле потребни многу поголеми сили отколку што Русија моментално има во Белорусија“, вели тој во анализата.
Но, сè уште не е јасно каде точно ќе бидат главните удари на Русија долж 600-километарската линија на фронтот во украинскиот регион Донбас. Западните воени аналитичари не очекуваат Русија да започне офанзива по целиот серпентински фронт – поверојатно е да изврши напад од две или три страни со акцент на некои клучни села и градови во јужен Доњецк, на Кремена и Лиман во Луганск а на југ во Запорожје, каде има извештаи за зголемен собир на војници и опрема од другата страна на границата во Русија.
Општо армиска борба
Сепак, пробивот веројатно ќе им избегне на Русите ако не успеат да решат два главни недостатоци кои досега ги оптоваруваа нивните воени операции – лошата логистика и неуспехот да се координираат пешадијата, оклопната техника, артилериската и воздушната поддршка за да постигнат комплементарни ефекти, т.е. комбинирано вооружување (combined arms warfare)..
Во објавувањето на назначувањето на генералот Валери Герасимов – поранешен началник на одбранбениот штаб – за врховен командант на руските сили во Украина, руското Министерство за одбрана ја нагласи „потребата да се организира поблиска интеракција помеѓу видовите војски“.
Кофман оценува дека логистичките проблеми на Русија може во голема мера да се надминат. „Имаше доста реорганизација и адаптација во руската логистика. Мислам дека разговорот за руските логистички проблеми генерално страда од премногу анегдотизам“, рече тој.
Кофман верува дека украинските сили „би било подобро да го апсорбираат рускиот напад и да го исцрпат рускиот офанзивен потенцијал, а потоа да ја преземат иницијативата подоцна оваа пролет. Тој се сомнева дека офанзивата „може да се покаже како недоволно убедлива“.
Се согласуваат и руските воени блогери, кои ја поддржуваат војната. Тие се залагаат за уште една мобилизација, тврдејќи дека ќе биде неопходно да се поттикнат пробивите потребни за да се сменат воените судбини на Русија. Поранешниот руски разузнавач и паравоен командант Игор Гиркин, кој одигра клучна улога во анексијата на Крим, а подоцна и на Донбас, тврдеше дека ќе бидат потребни бранови на мобилизација за да се надмине одбраната на Украина на бројки.
А западните воени аналитичари се сомневаат дека Украина и Русија во моментов имаат приближно ист број војници. Ова значи дека на генералот Герасимов ќе му треба многу повеќе ако сака да го постигне соодносот три спрема еден што воената доктрина вели дека е неопходен за успех на напаѓачките сили.
Недостигот на кадри на Герасимов доведе до тоа други аналитичари да кажат дека ако западната решителност остане, претпазливоста на Путин ќе ги попречи шансите на Русија да победи во војната.
„Колебливото воено одлучување на Путин ја покажува неговата желба да избегне ризични одлуки кои би можеле да го загрозат неговото владеење или меѓународна ескалација. И покрај фактот дека неговата максималистичка и нереална цел, целосното освојување на Украина, веројатно бара преземање дополнителен ризик, за да се има каква било надеж на успехот“, рече Институтот за проучување на војната (ISW) во анализата оваа недела.
Можеби Путин е злобен и застрашувачки, но колку што гледа ISW, тој „останува неподготвен да нареди тешки промени во војската и општеството на Русија кои веројатно ќе бидат неопходни за да се спаси неговата војна“.