Најновите анкети во Америка покажуваат дека демократскиот кандидат Џо Бајден има значителна предност пред сегашниот претседател Доналд Трамп, кој се обидува да земе уште еден мандат. Има малку повеќе од две недели до изборите, а изборите секако не се завршени, ниту битката е решена.
Демократската партија, предводена од Бајден, собра рекордна сума пари од кампањата од донатори и има одредена финансиска предност што ќе им овозможи на изборните штабови да ја интензивираат кампањата на крајот.
Анализите на изборите сè повеќе велат дека Трамп нема да биде реизбран, но ако ваквиот развој на ситуацијата е болен за демократите, тоа и треба да биде. Во 2016 година ова време, сите ја предвидоа победата на Хилари Клинтон, а сите знаеме како работите завршија на крај.
Дали 2016 година може да се повтори? Би-Би-Си ги анализираше можните сценарија во кои Трамп победува, и покрај сите анкети и прогнози.
Уште едно октомвриско изненадување
Само 11 дена пред изборите во 2016 година, директорот на ФБИ, Џејмс Коми објави дека ФБИ ќе отвори истрага за приватните електронски пораки на тогашната демократска кандидатка Хилари Клинтон, додека таа служеше како државен секретар.
До изборите најмногу се зборуваше за тоа, медиумите пишуваа за тоа, а на Трамп му оставија простор за маневар.
На уште повеќе од две недели до изборите оваа година, на 3 ноември, и сличен политички земјотрес може да го катапултира Трамп право до победа.
Досега, сепак, сите големи изненадувања за Трамп можеа само – теоретски барем – да му наштетат, од даночната измама што неодамна ја откри Њујорк Тајмс, до фактот дека на крајот се зарази со коронавирус.
Њујорк пост неодамна објави статија за мистериозен лаптоп кој наводно содржи е-пошта што може да докаже дека Џо Бајден е поврзан со лобирањето на неговиот син Хантер за украинска гасна компанија и иако некои конзервативци го оценија ова како настан што може ги произведува истите ефекти како и славните електронски пораки на Клинтон, досега не изгледа како многу гласачи да можат да се предомислат поради оваа лажна афера.
Сепак, Трамп вети дека ќе има уште изненадувања и сосема е реално да се очекуваат нови шокантни пресврти од него.
Можеби анкетите не се точни
Бајден доби предност во анкетите практично откако беше официјално прогласен за кандидат на Демократската партија, а неговото раководство изгледа стабилно и безбедно дури и во клучните држави.
Од друга страна, 2016 година најдобро покажа дека истражувањата можат да предвидат сосема погрешен исход.
Огромен број Американци ќе гласаат по пошта оваа година, а републиканците и Трамп веќе подолго време подготвуваат терен за дискредитација на гласовите добиени по пошта. Ова значи дека можноста голем број гласови да бидат прогласени за неважечки е поголема од кога било, а толпите што веќе се гледаат за време на предвременото гласање може да спречат одреден број гласачи кои сметаат на сигурни гласови.
Одгласи на дебатата
Прашината конечно се спушти по првата дебата Трамп-Бајден, а досегашните анкети покажуваат дека агресивниот стил на Трамп и силното прекинување на говорите на Бајден не наидоа на одобрување од одредени групи гласачи, особено од жените од предградијата кои се речиси клучна демографска група оваа година.
Трамп дури ја пропушти можноста да го поправи својот впечаток кога одби да учествува во втората дебата, бидејќи беше најавено дека ќе биде виртуелна, но секако треба да се има предвид дека анкетите тука можат да дадат погрешен впечаток и дека е многу можно дебатата да не наштети особено на јадрото на гласачкото тело, односно руралните области кои честопати се занемаруваат во анкетите.
Кој се „нечка“
Иако анкетите покажуваат дека Бајден води во клучните „свинг“ држави, односно во неодлучни земји, сепак има простор за коцките да се совпаднат за Трамп, а аритметиката на Изборниот колеџ сепак да оди во негова корист.
Трамп го загуби „народниот глас“ минатиот пат – што практично значи дека имаше помалку гласови од Хилари Клинтон – но ги доби гласовите на избирачите кои во суштина одлучуваат за претседателот.
Досега не се чини дека тој може повторно да ги освои Мичиген и Висконсин, но ако се извлече во другите „свинг“ држави, голема е веројатноста дека ќе ги добие 270-те изборни гласови што му се потребни за победа.
Можеби Бајден ќе се збрка
Кампањата на Џо Бајден е добра досега, особено ако се земе предвид дека поранешниот потпретседател на САД е склон кон гафови, а Бајден успеа мудро да се држи настрана од ситуации во кои би можел да се најде во неволја затоа што кажал нешто што не требало да го каже.
Сепак, на крајот од кампањата е потребно да се биде повеќе изложен, а со поголемо присуство во јавноста, постои поголем ризик нешто да тргне наопаку и да го чини предноста во анкетите.
Дополнителен фактор на ризик е дека електоратот на Бајден е прилично хетероген, што значи дека не е тешко за работничката класа да се налути заради нешто, што одеше во корист на малцинствата.