Мјанмар се разбуди вчераутро во политички кошмар: војници на улиците на големите градови, блокада на интернет, мобилна телефонија, само еден ТВ-канал и највисоките државни функционери, вклучително и претседателот и премиерот, во затвор.
Причината е – пуч.
Армијата на Мјанмар го изврши својот удар само неколку часа пред првата редовна седница на новоизбраниот парламент по изборите одржани во ноември. Врховниот командант на вооружените сили, генерал Мин Аунг Хлаинг, ја презеде власта во земјата, додека високи претставници на Националната лига за демократија (НЛД), вклучително и добитничката на Нобеловата награда за мир Аунг Сан Су Чи, завршија во воен притвор .
Додека уапсените лидери ги повикуваа граѓаните да се спротивстават на пучот и да ги бранат изборните резултати во НДЛ, колоните граѓани во паника се формираа пред банкоматите и продавниците рано изутрината, сакајќи да подигнат пари и залихи пред можни немири и вооружени судири
Овој развој ги изненади сите освен оние кои се запознати со политичките и социјалните околности во оваа азиска земја.
Мјанмар, кој се стекна со независност од Британската империја во 1948 година, скоро веднаш по стекнувањето независност, влезе во период на екстремна нестабилност што траеше четиринаесет години. За време на тие години, земјата се соочуваше со засилена комунистичка герила активност во северен Мјанмар, кој се обидуваше да го воведе комунизмот преку револуција и етнички и верски поделби помеѓу различни народи и племиња, што се закануваше да предизвика крваво распаѓање на земјата. Тој прв период заврши во 1962 година, кога воената хунта ја презеде власта во земјата и го воведе социјализмот. Иако преземањето на хунтата беше оправдано со хаосот во земјата, ситуацијата се влоши во 1962 година.
Мирниот протест на студентите на Универзитетот во Рангун, на 7 јули 1962 година, заврши со масакр – војниците убија сто студенти и од тој датум, хунтата со сила го задуши секој бунт, не одбивајќи да користи тортура како форма на заплашување на противниците. Сепак, тоа не го задуши отпорот и Аунг Сан Су Чи, ќерка на генералот Аун Су, националниот херој, стана водач на борбата за промена, но воените власти ја ставија во домашен притвор, каде што остана од 1989 година сè до 2011 година кога таа беше ослободена тој станува клучна фигура во процесот на демократизација. Како резултат на големите протести во 2007 година, како и ураганот од 2008 година, кој остави сериозни последици, пукнатините почнуваат да се појавуваат во владеењето на хунтата.
По 49 години, хунтата беше принудена да се повлече и да дозволи политички промени. Во 2015 година, на првите слободни избори, Националната лига за демократија (НЛД) ја освои власта. Од 2015 година се води борба за воведување демократија во сериозно нарушениот политички живот на Мјанмар. Парламентарните избори се одржуваа само двапати: во 2015 и 2020 година, со постојан воен притисок врз политичарите.
Покрај воениот притисок, младата демократија се соочи и со други проблеми. Меѓународната јавност беше вознемирена од етнички конфликти, во чие седиште беше муслиманското малцинство на Рохинџите. Рохинџите, на кои Мјанмар упорно одбива да им даде државјанство и права, станаа мета на будистичкото мнозинство.
По извештаите за наводни силувања од членови на Рохинџа и видеа кои се ширеа на социјалните мрежи, будистичките милитанти, честопати предводени од будистички монаси, извршија низа погроми против Рохинџа, во кои загинаа засега неидентификуван број луѓе.
Тоа беше вовед во сериозни конфликти и бегалска криза, бидејќи стотици илјади припадници на малцинството Рахинџа мораа да побегнат во соседен Бангладеш. Аунг Сан Су Ки и нејзината партија беа обвинети за млак одговор, па дури и поддршка на екстремистите во време на криза, што некои аналитичари ја нарекоа геноцид. Овие конфликти не беа единствените, бидејќи покраината Ракаин, желна за автономија, се крена во бунт, на што армијата на Мјанмар возврати со започнување жестоки воени операции.
Економијата на Мјанмар претрпе поради политичката нестабилност и конфликтите, што доведе до зголемување на сиромаштијата и, следствено, на уште поголемо зголемување на незадоволството. На крајот на краиштата, во Мјанмар изби епидемија на вирусот корона.
Но, и покрај овие проблеми, Националната лига за демократија освои 83% од гласовите на изборите во 2020 година, оставајќи ја партијата поддржана од армија со минимален број места во парламентот. Војската, која има три клучни министерства во земјата – одбрана, внатрешни работи и граница – и која ја обвини НЛД за „изборна кражба“ не сака таков развој на настаните.
Пучот што се случи секако не е изненадување, а различни фактори од земјата и странство веќе подолго време предупредуваат на тоа.
На Мјанмар му претстои неизвесна иднина, иако генералот Мин Аунг Хлеинг вети дека власта ќе им биде предадена на цивилните власти по „фер избори“, но во земја со кревка демократија и скоро непостоечки демократски традиции, никој не верува во ветувањата на военото раководство.