Путин го отфрли новиот мировен план и постави свои барања

29

Русија ќе бара значителни измени во нацрт-мировниот план договорен од Украина и САД, тврдејќи дека сегашниот предлог не ги задоволува клучните руски интереси.

Москва го гледа планот од 20 точки само како почетна точка за понатамошни преговори, изјави извор од Кремљ за „Блумберг“.

Според изворот, Москва верува дека на планот „недостасуваат одредби важни за Русија и не одговараат на многу прашања“. Кремљ особено инсистира на „гаранции против идното проширување на воениот сојуз на НАТО кон исток“ и бара посветеност на неутралниот статус на Украина во случај на нејзино пристапување кон Европската Унија.

Покрај тоа, Русија е незадоволна од „недостатокот на ограничувања“ за големината на вооружените сили на Украина и видовите оружје што им е дозволено да ги поседуваат. Листата на барања вклучува и „јасни гаранции“ во врска со статусот на рускиот јазик во Украина, како и укинување на западните санкции и решавање на судбината на руските средства замрзнати на Запад.

Изворот додаде дека Русија го смета сегашниот документ за „прилично типичен украински план“, но дека ќе го „проучи со ладна глава“.

Зеленски нуди големи отстапки

Потсетуваме дека украинскиот претседател Володимир Зеленски вчера јавно ја презентираше содржината на мировниот план од 20 точки договорен со САД за прв пат. Во таа прилика, тој нагласи дека Украина не го прифаќа барањето за откажување од членството во НАТО, кое беше вклучено во претходниот план од 28 точки. Зеленски, исто така, откри дека нацрт-договорот не предвидува укинување на американските санкции против Русија, но дека Вашингтон има намера постепено да ги укинува по завршувањето на војната.

Зеленски додаде дека очекува одговор од Москва откако американската страна ќе контактира со Кремљ. Украинскиот претседател, исто така, разговараше за деталите за безбедносните гаранции меѓу Украина, САД и европските земји, што би претставувало клучен дел од секој мировен договор со Русија.

Нацрт-договорот од 20 точки е скратена верзија на оригиналниот план од 28 точки што САД претходно го дискутираа со руската страна. Во своите изјави, Зеленски го претстави она што украинската страна го смета за прифатлив компромис за повлекување на своите трупи од делови од регионот Доњецк кои моментално не се под контрола на руските сили.

Таа област го вклучува „појасот на утврдувања“, или украинските утврдени градови како Краматорск и Славјанск, кои моментално стојат на патот на какво било потенцијално руско напредување подлабоко во внатрешноста на Украина. Рускиот претседател Владимир Путин претходно изјави дека Украина мора да го отстапи практично целиот регион Донецк за да успее мировниот план.

Објаснувајќи ја позицијата на својата земја, украинскиот претседател рече дека Русија ќе мора да ги повлече своите сили од територија еквивалентна на онаа што ја отстапија украинските трупи, создавајќи демилитаризирана зона околу некои од сегашните линии на фронтот.

„Ако овде воспоставиме слободна економска зона, а тоа предвидува практично демилитаризирана зона – што значи дека тешките сили се отстранети од оваа област – и растојанието, на пример, е 40 километри (може да биде пет, 10 или 40 километри) – тогаш, ако овие два града, Краматорск и Славјанск, се наша слободна економска зона, Русите би морале соодветно да ги повлечат своите трупи за пет, 10 или 40 километри“, рече Зеленски.

Ако Русија повторно нападне, САД и Европа ќе одговорат

Меѓу другите клучни точки од нацрт-планот презентиран од Зеленски, вклучувајќи ги и предложените измени на Киев, се потврдата на суверенитетот на Украина и договорот за неагресија меѓу Русија и Украина, како и безбедносните гаранции што би ѝ биле обезбедени на Украина од САД, НАТО и европските земји, што, според Зеленски, би „го одразувало Член 5“ – фундаменталниот принцип на меѓусебна одбрана на НАТО.

Планот би предвидувал воен одговор и повторно воведување санкции врз Москва доколку Русија ја нападне Украина, но гаранциите би биле повлечени доколку Украина изврши напад врз Русија или отвори оган на руска територија без провокација.

Планот, исто така, вклучува пакет за повоено економско закрепнување на Украина, вклучително и создавање на Украински фонд за развој за инвестирање во технологија, центри за податоци и вештачка интелигенција, како и инвестиции од американски компании во украинскиот сектор за природен гас. Зеленски ги процени вкупните економски загуби предизвикани од војната на 800 милијарди долари.

Исто така, се предлага компромисно решение за работата на нуклеарната централа Запорожје, која моментално е под руска контрола, според кое централата би ја управувала заедничка американско-украинска компанија. Педесет проценти од произведената електрична енергија би одела во Украина, а остатокот би го дистрибуирале САД. Планот, исто така, предвидува повлекување на руските трупи од регионите Дњепропетровск, Николаев, Суми и Харков.

Целиот процес би бил формализиран со правно обврзувачки договор, чие спроведување би го надгледувал и гарантирал Мировен совет со кој претседава американскиот претседател Доналд Трамп, а целосното примирје би стапило на сила веднаш откако сите страни ќе се согласат.

Референдум како конечна потврда

Контролата на територијата останува најсложеното прашање од кој било договор. Зеленски, исто така, зборуваше нашироко за можен национален референдум во Украина што би го формализирал крајот на војната.

„Луѓето тогаш би можеле да изберат: дали ни се допаѓа овој крај или не?“, рече тој. „Тоа би бил референдум. Референдумот бара најмалку 60 дена. И ни треба вистинско примирје од 60 дена; во спротивно не можеме да го одржиме. Со други зборови, референдумот нема да биде легитимен.“ Зеленски додаде дека од луѓето што живеат на територии контролирани од Русија не може да се очекува да гласаат фер.

„Но, на територијата што ја контролираме, каде што всушност може да се одржи легален и фер референдум, процесот на гласање и подготовка – исто како, патем, со потенцијалните избори за кои зборуваат нашите партнери – мора да се одвива во безбедни услови“, рече тој. „Без безбедност, легитимитетот е исто така под знак прашалник. Ние им го објаснуваме сето ова на нашите партнери.“

Напорите на САД и одговорот на Кремљ

Мировните напори на администрацијата на Трамп, предводени од специјалниот претставник на САД, Стив Виткоф, и зетот на американскиот претседател, Џаред Кушнер, постигнаа бавен напредок во последните недели.

Во текот на викендот, украинска делегација предводена од секретарот на Советот за национална безбедност, Рустем Умеров, и претставникот на Кремљ, Кирил Дмитриев, се сретнаа одделно со своите американски колеги во разговори што Виткоф ги опиша како „конструктивни и продуктивни“.

Портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, денес изјави дека Дмитриев му доставил на Путин „детален извештај за резултатите од неговото патување во Мајами“.

„Врз основа на овие информации, Москва ќе ги формулира своите следни чекори и ќе ги продолжи контактите во многу блиска иднина преку постојните канали“, рече тој.

Песков одби да навлегува во детали, велејќи дека Москва смета дека е „контрапродуктивно“ да се дискутираат преговорите во медиумите.