Во последните недели рускиот претседател Владимир Путин посочи дека е отворен за мировни преговори со Украина, но со одредени услови. Документ од април 2022 година, изготвен од руски и украински преговарачи, покажува што имал на ум Путин во тоа време. Преговорите пропаднале.
Западните функционери и аналитичари сметаат дека по две години борби, Кремљ се уште се држи до своите првични цели – сака да ја претвори Украина во „кастрирана“ држава која е немоќна пред руската воена моќ. Условите кои сега ги бара Русија веројатно ќе бидат уште построги, пишува „Волстрит журнал“, а пренесува „Индекс.хр“.
Иако „груби точки“ од неуспешните мировни преговори се објавени во јавноста, целиот документ од 17 страници не е објавен. „Волстрит журнал“ дошол до увид и вели дека преговарачите на двете страни се обиделе да го прекинат конфликтот со претворање на Украина во „трајно неутрална држава која не учествува во воени сојузи“.
Многу отстапки
Според документот, Украина не би смеела да ја обнови својата војска со помош на Западот, а Крим де факто би бил под контрола на Русија. Киев денеска инсистира на повлекување на руските трупи од територијата на Украина пред да започне какви било преговори. Владимир Зеленски верува дека секој прекин на огнот всушност ќе ѝ овозможи на Русија повторно да се вооружи, да ги обнови своите сили и да изврши нови напади. Но, во 2022 година ставовите на двете страни беа различни. Документот покажува дека руските и украинските преговарачи размислувале за различни отстапки во првите недели од војната. Во нацрт-договорот се наведува дека иако на Украина ѝ е дозволено да се залага за членство во Европската унија, нема да ѝ биде дозволено да се приклучи на воени сојузи како што е НАТО.
На нејзина територија не треба да има странско оружје, а воените сили на земјата би биле сведени на минимум. За време на преговорите, Русија се обидела да ги ограничи сите одбранбени фактори на Киев, од бројот на војници и тенкови до максималниот дострел на украинските ракети. Нацртот наведува забрана за странско оружје, вклучително и ракетно оружје од секаков вид. Москва сакала да ги ограничи вооружените сили на Украина на 85.000 војници и 342 тенкови. Украинските преговарачи барале 250.000 војници, 800 тенкови и 1.900 артилериски парчиња. Русија, од друга страна, сакала дострелот на украинските ракети да биде ограничен на 40 километри.
Полуостровот Крим, веќе окупиран од Русија, според документот, би останал под влијание на Москва и нема да се смета за неутрален. Москва, исто така, се залагала рускиот јазик да функционира рамноправно со украинскиот во владата и судовите, но Киев не го потпишал тој услов. Документот не се однесува на иднината на делови од источна Украина окупирани од Русија во 2014 година. Тоа било оставено за понатамошни преговори.
Што во случај на напад на Украина?
Нацрт-мировниот договор требало да го гарантираат странските сили како САД, Обединетото Кралство, Кина, Франција и Русија. Во случај на прекршување на договорот, тие земји би добиле задача да ја бранат неутралноста на Украина. Од друга страна, од земјите-гаранти се барало, додека договорот е на сила, да ги раскинат меѓународните договори и договори некомпатибилни со постојаната неутралност на Украина.
Меѓународните безбедносни гаранции не би важеле за Крим и Севастопол. Откако првичниот обид на Путин да ја преземе контролата врз Киев не успеа, документот го предложил рускиот план Б – крај на западната поддршка за Украина.
За време на преговорите во април 2022 година, имало многу нерешени прашања, како на пример, што се случува во случај на напад на Украина. Русија сакала сите земји гаранти да се договорат за одговор, што значи дека нема да има вистинска реакција доколку Русија е агресор. Украинските преговарачи сакале воздушниот простор да биде затворен во случај на напад, но Русија не го одобрила тој услов. Преговорите пропаднаа во јуни 2022 година.
Турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган понудил да биде домаќин на нови разговори претходно оваа недела, по неодамнешните коментари на Путин за прекинот на огнот. Сепак, аналитичарите сметаат дека нема големи шанси за обновување на ваквите разговори во блиска иднина.