Пред пет недели, светот ја следеше средбата меѓу кинескиот министер за надворешни работи Чин Ганг и американскиот државен секретар Антони Блинкен во Пекинг, на разговорите меѓу двете светски сили. Но, ако се обидете да побарате нешто за тој настан на Интернет, а особено ако пребарувате на официјалната веб-страница на кинеското министерство за надворешни работи, нема да најдете ништо.
Сите активности на Чин беа целосно избришани од евиденцијата по ненадејната реконструкција на кинеските власти вчера, што резултираше со тоа што Чин ненадејно беше заменет од неговиот претходник Ванг Ји.
Шокното отстранување на Чин од позицијата следеше по неколкунеделни прашања и шпекулации за неговата судбина, откако тој исчезна од очите на јавноста на крајот на јуни без јасно објаснување.
Последниот пресврт во сагата е целосното бришење на краткиот, шестмесечен мандат на Чин како министер за надворешни работи и неговата замена со Ванг, кој беше на оваа функција приближно една деценија пред да напредува минатата година. Тоа сега само ја продлабочува мистеријата, пишува Си-Ен-Ен.
Сè уште не се знае каде се наоѓа Чин, причината за неговото отпуштање и неговата крајна судбина како член на Кинеската комунистичка партија. Ваквите ситуации се вообичаени во Кина, каде политичкиот систем е познат по својата тајност и стана уште повеќе под водство на кинескиот лидер Си Џинпинг.
„Ова сугерира дека причината за отстранувањето на Чин мора да била сериозна“
Високите кинески функционери и во минатото исчезнуваа од очите на јавноста за да се појават неколку месеци подоцна во изјавите во кои се тврди дека се под тајна дисциплинска истрага.
Сепак, околностите што се појавија во последните недели околу Чин, нашироко гледан како доверлив сојузник на Си и еден од најпрепознатливите кинески функционери како лице на кинеската надворешна политика и поранешен амбасадор во САД, ги ставија тие карактеристики на кинеската политички систем во глобален фокус.
„Недостатокот на транспарентност е веќе добро познато прашање за кинеската бирократија. А одлуките се добри додека не се. А кога не се, обично создаваат многу поголеми проблеми за составот“, рече Јун Сун, директорка на програмата за Кина во тинк-тенкот Stimson Center со седиште во Вашингтон.
„Брзата замена секако не се одразува добро на Си. Во најмала рака, луѓето ќе прашаат што тргнало наопаку и што ја направило неопходна замената. Но, исто така сугерира дека причината мора да биде сериозна за Чин да се отстрани“, додаде таа.
„Отстранувањето на Чин ќе ги зајакне перцепциите во странство дека Комунистичката партија е злобен и несигурен дипломатски партнер… и нема да им користи на напорите на Пекинг на меѓународно ниво да го претстави својот систем на управување како достоен за пофалба и имитација“, рече Нил Томас, соработник за кинеските политики со институтот Asia Society Policy.
Што значи ова за Кина и Си?
Назначувањето на Чин за министер за надворешни работи минатата година, пред поискусните кандидати, се сметаше за знак на длабоката доверба што му ја дава Си, кој ја консолидираше моќта со инсталирање на своите блиски сојузници во раководството на Кина додека влегува во трет мандат како лидер, кршејќи ги воспоставените норми.
„Широко се верува дека Си има многу мал внатрешен круг на луѓе со кои се консултира, а тоа се заснова на прекумерна самодоверба и одлучување врз основа на неговите сопствени инстинкти“, рече Бони Глејзер, директорка на Индо-пацифичката програма во German Marshall Fund.
„Чин е негов штитеник и затоа тоа нужно ќе се одрази лошо на Си. Сепак, тоа не значи дека оваа епизода ќе биде предизвик за неговата моќ“, рече таа.
Како што беше објавена веста за промената на раководството во кинеските државни медиуми во вторникот вечерта, огромниот кинески апарат за контрола на јавните дискусии за политичките и општествените настани стапи на целосна сила.
Ванг редовно беше задолжен за решавање на најтешките дипломатски прашања во Кина
Во последниве години, Ванг беше познат по својот борбен став, но тој се сметаше и за вешт дипломат кој редовно има задача да се справи со најтешките дипломатски прашања на Кина и да се сретне со блиските сојузници, вклучително и патувањето во Москва во февруари за да се сретне со рускиот претседател Владимир Путин.
И покрај тоа што достигна стандардна возраст за пензионирање за време на петгодишната реконструкција на раководството во октомври минатата година, Си го задржа на функцијата и подоцна го унапреди во улогата на врвен кинески дипломат.
Се чини дека сега ќе ја извршува таа функција како и неговата стара, аранжман за кој Виктор Ших, директор на Центарот за кинеска историја на 21-от век на Универзитетот во Калифорнија, Сан Диего, сугерираше дека може да биде привремен додека му дава време на Ванг да маневрира во текот на следните неколку месеци, што би можело да ја вклучи и посетата на Си на САД во ноември на економски самит.
Сепак, неговото назначување игнорира голем број квалификувани кандидати, според Виктор Ших, што „сугерира дека највисокото раководство не е сигурно за добар избор на наследник и избрало сигурна опција и пар стабилни раце“.
„Ова барање може да ни даде поим за тоа што точно се случило со Чин Ганг“, рече Ши.