Приходите на Русија од нафта и гас нагло се намалија во 2024 година, бидејќи руската нафта се натрупува на море и се потешко наоѓа купувачи, што врши дополнителен притисок врз цените и способноста на Москва да ја финансира војната во Украина. Според руското Министерство за финансии, како што објави новинската агенција ТАСС во кратко соопштение, приходите на федералниот буџет од секторот за нафта и гас изнесуваа 8,03 трилиони рубљи (околу 104,6 милијарди долари) во периодот од јануари до ноември оваа година.
Ова е пад од 22,4 проценти во споредба со истиот период минатата година. Министерството објаснува дека главната причина е падот на просечната цена на нафтата и предупредува дека, иако приходите се уште се над таканареченото основно ниво, ризиците од понатамошен пад се зголемуваат поради слабеењето на цените на глобалниот пазар. Руските власти тврдат дека фискалното правило и користењето на средствата од Националниот фонд за богатство помагаат во одржувањето на стабилноста на буџетот, особено преку механизмот на акумулирање на вишок приходи во периоди на високи цени и нивно користење кога приходите паѓаат. Сепак, податоците за меѓународниот пазар сугерираат дека наредните месеци би можеле да бидат уште попредизвикувачки.
Од друга страна, „Блумберг“ дава подетален опис на причините за овој остар пад. Во својата анализа, се наведува дека Русија испорачува нафта со танкери во рекордни количини, но голем дел од тој товар се натрупува на море бидејќи купувачите ги одложуваат преземањата, рутите се продолжуваат, а некои бродови го менуваат курсот. Ова доведе до скок од 28 проценти на количината на руска нафта што плови по морињата од крајот на август, достигнувајќи го највисокото ниво за две и пол години. Таквиот суфицит директно врши притисок врз цените и ги намалува приходите од извоз.
Во четирите недели до 7 декември, Русија испорачуваше просечно 3,68 милиони барели дневно на бродовите, што е зголемување од околу 220.000 во споредба со претходниот период, а две последователни недели бројките се приближуваат до највисоките нивоа од почетокот на инвазијата на Украина. Сепак, ова зголемување на обемот е речиси целосно компензирано со континуираниот пад на цените. Цената на суровата нафта од Балтичкото Море падна на околу 41 долар за барел, додека суровата нафта од Црното Море падна на околу 38 долари, што е најниско ниво од почетокот на војната. Попустот на суровата нафта од Урал во однос на референтната сурова нафта од Северното Море се прошири на 25,8 долари за барел, двојно повеќе од она што беше пред најновиот пакет санкции на САД.
Фото: Јутјуб/Принтскрин
Ситуацијата е дополнително влошена од фактот дека Индија, најголемиот купувач на руска сурова нафта, би можела привремено драстично да го намали увозот на почетокот на следната година, под притисок од САД. Иако обемот на овој пад ќе зависи од можните заобиколни решенија и напредокот на преговорите за трговски договор меѓу САД и Индија, повлекувањето на Индија би можело да има сериозно влијание врз руските приходи.
Во исто време, украинските напади врз руските рафинерии и извозни пристаништа продолжуваат без значително намалување, додека Москва ги засилува нападите врз украинската енергетска инфраструктура. Оваа меѓусебна ескалација дополнително го дестабилизира енергетскиот сектор, кој е клучен за руската економија. Блумберг, исто така, истакнува дека сè поголем број танкери не ги пријавуваат своите крајни дестинации подолг временски период, што укажува на обиди за прикривање на рутите и купувачите поради санкциите. Голема количина нафта завршува во категоријата „без дестинација“, што значи дека стои на море без јасен план за испорака, честопати сè додека бродот не го премине Индискиот Океан или Суецкиот Канал. Поради застојот во кинеските пристаништа и пренасочувањето на бродовите од нивните оригинални рути кон Индија или Турција, патувањата траат подолго.
Гледајќи ги вкупните податоци, руската нафта сè повеќе се натрупува на море, цените паѓаат, купувачите се двоумат, а санкциите го ограничуваат просторот за маневрирање на Москва. Иако Русија привремено го зголеми вкупниот обем на испорачаната нафта, нејзината вредност едвај расте, а во многу категории продолжува да паѓа. Ова значи дека Кремљ, и покрај големата количина на испумпана и испорачана нафта, сè потешко го обезбедува тој клучен елемент, реалниот приход.