Овогодинешниот пакет за проширување ќе содржи пофалби за Црна Гора и Албанија, зборови на охрабрување за Украина и Молдавија, а многу помалку ентузијазам за Босна и Херцеговина, С. Македонија и, особено, за Србија.
Пакетот ќе го презентира утре, 4 ноември, европската комесарка Марта Кос.
Ова го пишува бриселски „Политико“, повикувајќи се на неодамнешните изјави на европската комесарка и разговорите со претставници на ЕУ.
Кос, како што неодамна им изјави на новинарите во Брисел, ќе го претстави пакетот за проширување како клучна геополитичка алатка за да покаже дека Унијата „всушност одговара на предизвиците низ цела Европа“.
Според неа, помагањето на земјите на нивниот пат кон членство во ЕУ е начин Брисел да се спротивстави на силите што сакаат да ја дестабилизираат Унијата.
Извештајот, пишува Политико, ќе биде и можност за врвните претставници на Комисијата да разговараат за перспективите за „обединета Европа“.
Се очекува извештајот да ги пофали Црна Гора и Албанија, при што Црна Гора е најдалеку на патот кон ЕУ и се стреми кон членство во 2027 година.
Во меѓувреме, се шпекулира дека е во тек изготвувањето на договорот за пристапување на Црна Гора, што ќе биде можност Комисијата да презентира разни гаранции дека приемот на нови членки не носи ризици, на пример со ставање на некои клучни права на глас, како што е ветото во надворешната политика, на чекање за одреден „пробен период“.
„Преодните периоди се принцип во новата генерација договори за пристапување“, рече Кос.
Фото: Clingendael Institute
Со лишување на новите членки од одредени права на глас за одреден период, претседателката на Комисијата Урсула фон дер Лајен, која е за проширување, сака да ги ублажи стравувањата дека проширувањето би можело да донесе „нови Орбани“ во Советот на ЕУ, што дополнително би ја намалило способноста на блокот да одлучува.
Се очекува извештајот за Србија да биде најстрог.
„Повеќе не можеме да дозволиме кандидатите да се кријат зад двосмислени позиции“, им рече Кос на француските пратеници, повторувајќи ги зборовите на фон дер Лајен, која ја повика Србија да ги удвои своите напори за приклучување кон ЕУ.
Кос, исто така, требаше утре да ги презентира „извештаите пред проширувањето“ во кои ќе бидат наведени реформите што ЕУ треба да ги преземе пред следната рунда проширување, но ова веројатно ќе биде одложено за неколку недели, според дипломат од ЕУ.
Исто така, се наведува дека фон дер Лајен и Кос се решени да го задржат проширувањето високо на агендата, со ограничувања како што е „фазен пристап“ доколку е потребно.
„Чувството од пред две години дека одеднаш осум до девет земји би можеле да се приклучат на ЕУ за краток временски период некако исчезна“, изјави ЕУ дипломат за бриселскиот портал.
Како што додаде, од една страна, Комисијата сака да „понуди морков“ за земјите-кандидатки, а од друга страна, земјите-членки имаат прилично агресивен, цврст пристап и ги примаат во клубот само оние кои се навистина подготвени за членство.
Исто така, се посочува дека најскептичните земји во врска со проширувањето се оние што се граничат со потенцијални нови членки.
Политико заклучува дека, без оглед на оптимизмот на Комисијата за проширувањето, скептиците во Советот сметаат дека нема брзање, иако бавното темпо на проширување создава фрустрација и простор за руско мешање.