Попречувањето на работата на Специјалниот суд за злосторства на ОВК, иднината на мисијата на ООН на Косово и преговорите меѓу Белград и Приштина доминираа на седницата на Советот за безбедност на ООН за состојбата во Косово во последните шест месеци. Соединетите Американски држави и Германија сакаат да ја преиспитаат иднината на УНМИК, Русија жестоко се спротивстави. Србија бара да се спроведат постигнатите договори, Приштина го обвинува Белград за попречување на приемот во меѓународни организации, а пак Соединетите држави го нарекоа историски договорот од Вашингтон,пишува РТС.
Шест месеци по претходниот извештај, амбасадорите на земјите членки на Советот за безбедност на ООН уште еднаш имаа остар конфликт околу ситуацијата, пред се во врска со иднината на мисијата на ООН, која беше распоредена на Косово во јуни 1999 година.
Соединетите држави, скоро 15 години по воведувањето на идејата од страна на западните дипломати, побараа од членовите на Советот за безбедност да се изјаснат за „изготвување план за транзиција на УНМИК и одговорно намалување на улогата на мисијата на ООН“.
Американскиот заменик-амбасадор во ООН, Шерит Норман Шале, рече дека е време да се намали мисијата, чиј годишен буџет е околу 30 милиони долари, во кое таа беше поддржана од претставникот на Германија, Кристоф Хојсген.
На ваквата идеја, која вклучува драматично намалување на мандатот и бројот на УНМИК, силно се спротивстави рускиот амбасадор во ООН, Василиј Небензја, кој рече дека „Москва го смета УНМИК за клучна меѓународна мисија на Косово“.
„Ги гледаме обидите на Приштина да ја истурка мисијата на ООН од Косово“, рече рускиот амбасадор, поздравувајќи ги обидите на претставниците на ЕУ во разговорите Белград-Приштина, Мирослав Лајчак, „да постигне напредок кон договор“.
„Сепак, досега нема многу напредок“, рече Небензја.
Зошто Мирослав Лајчак не зборуваше?
Мирослав Лајчак беше спомнат и од германскиот амбасадор, кој остро го критикуваше неговиот руски колега затоа што, наводно, не му дозволил на претставникот на ЕУ да се обрати пред Советот за безбедност.
Небензја одговори дека, за време на комуникацијата со мисијата на ЕУ, му било кажано дека Брисел не инсистира Лајчак да зборува пред Советот за безбедност.
Проблеми на Специјалниот суд за злосторства на ОВК
Малку поблаго отколку што беше наведено во извештајот претходно распределен на амбасадорите на членовите на Советот за безбедност, шефот на УНМИК, Захир Танин, предупреди за проблемите со кои се соочува Специјалниот суд за злосторства на ОВК.
Претставникот на генералниот секретар на ООН, без да ги именува виновниците, исто така рече дека „одредени“ политички лидери водат кампања против судот.
Во извештајот, кој пред десетина дена им беше поделен на амбасадорите на земјите членки на Советот за безбедност, се наведува дека кампањата против овој суд ја водат косовскиот претседател Хашим Тачи и лидерот на Демократската партија на Косово, Кадри Весели.
Танин потсети дека, по тие настани, Специјалниот суд ги објави предлозите за обвиненија против Тачи и Лимај, како и дека три лица засега се во притвор на судот чие седиште е во Хаг.
Рускиот амбасадор рече дека се чека сериозна истрага за злосторствата извршени на територијата на Косово од 2012 година и извештајот на Дик Марти.
„Загрижени сме за низата скандали околу документите кои протекоа од Специјалниот суд со цел да ги задоволиме интересите на локалните политичари“, рече рускиот дипломат.
Српскиот министер за надворешни работи Ивица Дачиќ предупреди дека Приштина со години се обидува да ги ограничи активностите на судот, па дури и да го укине.
„Актуелниот претседател на т.н. Косово силно се обидува да ја попречи работата на судот со цел да се избегне обвинение“, рече Дачиќ.
Преговори меѓу Белград и Приштина
Заменик-амбасадорот на САД во ООН посочи „вистински историски настан во Белата куќа“, кога Александар Вучиќ и Авдулах Хоти покажаа неверојатна решителност и направија чекор кон посветла иднина.
Преземени се значајни обврски во Белата куќа и ние внимателно ќе го следиме спроведувањето на овој договор, рече американскиот претставник и изјави дека договорот од Вашингтон е конкретен пример за тоа како помирувањето носи конкретни придобивки.
„Договорот е основа за напредок во времето што доаѓа … Целосното нормализирање е заедничка цел на ЕУ и САД. Ние продолжуваме силно да го поддржуваме дијалогот под покровителство на ЕУ“, рече Шерит Норман Шале.
Го поздравуваме продолжувањето на дијалогот во Брисел … Целта мора да биде цврст и обврзувачки договор, рече Хојсген.
Министерот за надворешни работи на Србија, Ивица Дачиќ, предупреди на низа проблеми што следат по десетгодишните преговори меѓу Белград и Приштина, пред се одбивањето на приштинските власти да го спроведат Бриселскиот договор и да формираат Заедница на српски општини (ЗСО).
„Дали е можно едната страна да каже дека нема да го спроведе договорот?“, рече Дачиќ, прашувајќи истовремено дали меѓународната заедница ќе реагираше на ист начин доколку Белград постапеше на тој начин.
Дачиќ истакна дека на Приштина и недостасува политичка волја за спроведување на договорите, истакнувајќи ја силната посветеност на Србија за изнаоѓање на одржливо решение.
Следната седница на Советот за безбедност за Косово ќе се одржи за шест месеци.