Српскиот претседател Александар Вучиќ прогласи победа на Српската напредна странка на локалните избори во повеќето градови и општини низ земјата. Најмногу освоени гласови има во Белград, Ниш и Нови Сад. Вучиќ изјави дека земјата сега влегува во нова ера во која владата ќе има отворен мандат за сето она што го барала во однос на реформите.

„Имавме мнозинство во Белград и по декемвриските избори, но сметавме дека тоа не е доволен легитимитет бидејќи некои не сакаа коалиција со нас. Сега наместо 54 мандати ќе имаме 62-63. неверојатна е победата и во нови САД, 45 мандати, речиси 53 проценти од гласовите да се добие во Нови Сад“, изјави Вучиќ.

Опозициските претставници, велат дека гласањето било нарушено со големи нерегуларности што СНС ги негираше. Се обвинуваше за изборни нерегуларности во Спортскиот центар Бањица и инцидентите пред Саемот во Нови Сад. Тамошните опозициските медиуми тврдат Ниш е градот од каде почнува промената.

Кои се заклучоците од изборните резултати?

Дел од тамошната експертска јавност тврди дека во Србија повторно немаше избори, односно дека тоа беше „квазидемократска и авторитарна симулација на истото“. За политичкиот аналитичар Драгомир Анѓелковиќ, „еден човек распишува избори кога сака, одредува правила според кои ќе се одржат по своја волја и дава простор на опозицијата за медиумски и други активности односно ги користи државните ресурси како да се негови.

Драгомир Анѓелковиќ

„Тоа наликува на нормален изборен процес исто како и она што го направи доминиканскиот диктатор Рафаел Трухило (1891-1961), кога повремено си поигруваше со организирање на лажна популарна декларација за политичко лидерство. Единствениот начин опозицијата во Србија да се спротивстави на ова е да започне активен бојкот на режимот (не само на изборите), односно граѓанска непослушност и компаративно инсистирање во Брисел дека, од геополитички причини, автократското однесување на Вучиќ веќе не може да се толерира. Оние од опозицијата, кои го издадоа мартовскиот договор на тогаш постоечката коалиција „Србија против насилството“, коалицијата НАДА и групата Проглас, дека нема да има повеќе избори додека не се спроведат фер услови за нивно одржување (а не само ветени во принцип) се виновни што му дозволија на Вучиќ да ги договори и оваа 2024 година како и минатата година“, вели Анѓелковиќ во разговор за „Локално“.

За случувањата во спортскиот центар Бањица и инцидентите Саемот во Нови Сад, аналитичарот вели дека „режимот на Вучиќ почива на сите можни системски злоупотреби“.

„Она што се случи во спортскиот центар Бањица и на Новосадскиот саем е негова нормална пракса, а не инцидент. Во овој контекст треба да се погледнат и сите останати откриени изборни нерегуларности“, бара соговорникот.

Посочува дека опозицијата и блиските медиуми во 2023 година упорно повторуваа дека е неизвесно дали режимот ќе ги загуби парламентарните избори, но дека е сигурно дека ќе ги загуби и изборите во Белград.

„Беше истакнато дека ова ќе биде почеток на неговиот пад. Вучиќ се трудеше да не биде таков, без разлика како всушност гласаа граѓаните. Сега некои од опозициската политичка и медиумска сфера тврдат дека потенцијалната загуба на Ниш и неколку општини во централниот дел на Белград е увертира за заминувањето на Вучиќ од власта. Секако, сето тоа или ќе го неутрализира или ќе го сврти во своја полза. Потоа ќе чекаме некои нови избори кога опозицијата и нејзините медиуми ќе потенцираат дека е триумф што власта изгуби две-три месни заедници во Врање или Сомбор. Нема крај на ваквата комбинација на глупост и самопонижување додека не се сврти нов лист и не започне целосното делегитимирање на автократскиот режим. Ова е невозможно да се постигне додека аутистот игра според неговите правила“, објаснува Анѓелковиќ за случувањата на српската политичка сцена.

На прашањето дали очекува протестите да се интезивираат по вчерашните случувања, српскиот аналитичар смета дека не значат ништо доколку не се дел од поширока акција која вклучува селективен граѓански отпор и анимирање на европската јавност во големи размери.

„Ако се се сведе на она што го имавме досега, а тоа се збунети протести без сериозен план и решително раководство, тогаш подобро опозицијата да не ја троши енергијата на граѓаните. Тоа само го засилува нивниот впечаток дека работат за Вучиќ“, анализира Анѓелковиќ.

Од друга страна независниот новинар и аналитичар Милутин Илиќ објаснува дека победата на СНС во Белград ја гледа во контекст на стратегијата на најсилната српска партија, која се сведува на асимилација на помалите партии кои до неодамна имаа свој електорат.

Милутин Илиќ

-Од друга страна, го согледувам распадот на опозицијата во однос на односот кон агресивната политика на западните центри во однос на Србите и во однос на нивните обвинувања за нетранспарентност на изборниот процес, истакнува Илиќ во разговор за „Локално“.

Околу инцидентите на вчерашните избори, соговорникот вели дека не е доволно запознаен со правните факти.

-Јас долго време живеам во ЕУ во Прага и овде правилото, пишано и непишано, е да се земаат веродостојни информации за тоа од официјалните државни институции кои работат овде брзо и транспарентно. Кога ги гледам извештаите на опозициските медиуми во Србија, тие тврдат дека разоткриле „центри каде што се вршат нелегитимни изборни активности“, а кога ги гледам провладините медиуми тврдат „дека опозицијата користи насилство затоа што. на нејзината инфериорност и затоа што немаат јасни програми, туку само сакаат моќ“, ни кажа Илиќ.

Според мене, во градот Ниш ќе следат нашите тажни „балкански модели“ на преговарачки коалиции, каде што гласачите повторно ќе сфатат дека се на некој начин изиграни во секоја варијанта. Би рекол, додава тој, дека личните материјални и кариерни интереси ќе бидат над програмата во кампањата што се однесува до идната градска коалиција.

Во однос на тоа дали ќе има протести и во колкав обем, според него, е во рацете на набљудувачите на ОДИХР, кои денеска ќе дадат изјава за нивниот став за напредокот на изборната процедура во однос на декември 2023 година, а во контекст на препораките до Владата на Србија и резултатите од посредувањето меѓу власта и опозицијата.

-И ако ОДИХР го оцени напредокот позитивно, опозицијата ќе протестира, но ако оцени дека изборната процедура не ги исполнува европските демократски стандарди, тоа ќе предизвика значително поопсежни протести, кажа српскиот аналитичар.

Н.П.