Научниците во моментов се во трка со мутации на коронавирусот, кои стануваат сè позагрижувачки. Имено, АстраЗенека веќе објави дека нивната вакцина не е доволно ефикасна против новиот вид на САРС-КoВ-2. Српскиот научник Милош Бабиќ објасни што значат новите варијанти на коронавирусот за понатамошниот тек на пандемијата, како и зошто вакцинацијата е поважна од кога било.
Текстот на д-р Милош Бабиќ, молекуларен биолог и невробиолог со седиште во Сан Диего, се пренесува во целост од публикацијата „Наука во Србија“.
„Коронавирусот е различен од грипот: за развој на нови видови се потребни голем број на заразени луѓе кои служат како „инкубатори“ за нови мутации. Колку повеќе заразени, толку повеќе мутации, а со тоа и поголема е можноста вирус да ја прободе „победничката комбинација“ и да го заобиколи стекнатиот имунитет – и оној развиен кај луѓе кои имале болест и оној развиен преку вакцинација.
Мерките за ограничување на ширењето на вирусот и вакцинациите не се насочени само кон намалување на товарот врз медицинскиот систем, туку и спречување на такви натамошни промени во вирусот.
Вакцинацијата не значи дека сега сè е готово. Се гради имунитет и помагаат вакцините. Сепак, иако некои се вакцинирани, има многу други кои не се вакцинирани. Се соочуваме со два проблеми:
1. Невакцинираните лица можат да се заразат, вирусот може да мутира во нив и нов мутант може да ги загрози оние кои биле вакцинирани.
2. Некои вакцинирани лица можат да се заразат, па дури и со лесна форма на болест, тие можат да го пренесат вирусот на невакцинираните и да помогнат во создавање на понатамошни мутации.
Затоа е важно што повеќе луѓе да се вакцинираат и во меѓувреме да се почитуваат заштитните мерки (маски, далечина).
Новите мутанти почнуваат да покажуваат ефекти
Ново истражување покажа дека вакцината АстраЗенека е недоволно ефикасна против сојот B.1.351, давајќи едвај 25% заштита. Јужна Африка затоа ја откажа употребата на вакцината АстраЗенека-Оксфорд, а други земји се очекува да ја сменат стратегијата бидејќи мутанот се шири сè повеќе низ целиот свет. Со други зборови, еден од светските играчи во областа на имунизацијата е драстично ослабен, сè додека не успее да ја преформулира вакцината и да ја провери оваа нова формулација.
Губење на ефикасноста не е забележано само со вакцината AстраЗенека. Новите вакцини, Џонсон/Џонсон и Новавакс, се многу ефикасни против основниот вид (85-90 проценти), но се многу помалку ефикасни против новите мутанти (49-57 проценти). Во моментов нема податоци за ефектите на новите мутации врз вакцините Спутник V и Синофарм. Модерна и Фајзер/Бајонтек вакцините се покажаа ефикасни против новите соеви на коронавирус. Прашањето е колку ќе трае нивниот отпор против новите, комбинирани мутанти, ако не се забави ширењето на коронавирусот.
За дополнително комплицирање на работите, дефинитивната мутација на сојот Б.1.351 (E484K) сега е видена неколку пати во британскиот вид Б.1.1.7, што носи промени што го прават вирусот позаразен.
Зошто е важно да се вакцинираме што е можно поскоро?
Бидејќи мутациите во новите соеви стануваат се поголема закана, така и вакцинацијата станува уште поважна. Неопходно е да се ограничи бројот на соеви што можат да се шират паралелно (и со тоа да станат основа за понатамошни мутации). Неопходно е да се произведе основна резистенција, дури и ако се случи да бара дополнителни вакцини.
Рестриктивните мерки за спречување на ширење на вирусот стануваат сè поважни. Носете маски. Бидејќи што помалку маски, толку повеќе заразени и повеќе шанси за мутации.
Што можеме да очекуваме во наредните месеци додека трае вакцинацијата?
Сега ги гледаме првите практични ефекти на мутациите, но остануваат многу непознати. Во следните месеци, ќе ги видиме реалните резултати од судирот на нови видови со постојниот имунитет кај оние кои страдале од коронавирус, како и кај вакцинираните. Постојат две насоки, односно две можни „иднини“.
Може да се случи преостанатиот имунитет да биде доволно силен за да го ограничи ширењето и ефектите на вирусот. Во тој случај, ќе биде можно да се „отвори светот“ во текот на летото или есента оваа година.
Сепак, може да се случи еволуцијата на вирусот да продолжи и да започнеме да гледаме сè поголем број на повторни инфекции. Во тој случај, нè следат дополнителни вакцини кои „покриваат“ мутанти, слични на годишните вакцини против грип и можеме да очекуваме нормализација во 2022 година.
Кое од овие две насоки ќе стане реалност, зависи пред се од ефективноста на вакцинацијата и спроведувањето на мерките за заштита.
Носете маски. Држете се на растојание и вакцинирајте се. Ова е единствениот начин да се запре пандемијата и мутациите на коронавирус“, пишува д-р Бабиќ.