Блокираните европерспективи на Македонија и Албанија, повторно Балканот како геополитички регион го стави на „линијата на огнот“ (Џон Кери), во пресметката на светските сили за ставање на овој дел од европскиот континент под нивната сфера на влијание. И покрај тоа што, од далечниот Солунски самит во 2003-тата година, беше трасирана и проектирана евроиднината на Западниот Балкан, дека еден ден сите земји ќе станат полноправни членки на Европската Унија, сепак, речиси две децении подоцна, работите и скоро да не се помрднати од мртва точка.
Без патетична претенциозност, можеме слободно да констатираме дека Македонија направи неверојатни потези во меѓународното право, за да го продолжи својот евроатлански пат (членство во НАТО, и продолжување на патот кон ЕУ), со промената на уставното име за севкупна употреба, и истото тоа не беше валоризирано од страна на европските челници. Цели три години по (не)успешниот референдум и болните уставни промени, ние се уште не сме ги отвориле поглавјата со ЕУ, кои „живот за нас значат“, овој пат поради апсурдно наметнатите барања од нашиот источен сосед Бугарија, кои задираат во најчувствителниот наш национално-јазичен идентитетски континуитет, негирајќи го нашиот културолошки бит на посебност како нација.
Што повеќе очекуваат од нас Бугарите?
Ниту постоел, ниту некогаш во иднина ќе постои македонски премиер како Зоран Заев, кој свесно ќе го стави својот личен, но и партискиот рејтинг во залог, само и само да се направат пробиви во евроинтегративните процеси, со реторика која повикува на обединување и подавање рака на Бугарите, нарекувајќи ги „наши браќа“, за да гледаме напред во иднината, а не да се опседнуваме со минатото. Впрочем тоа и поранешниот премиер и лидер на ВМРО-ДПМНЕ, Љубчо Георгиевски „ го призна“ и го изјави дури и во бугарски телевизии, честитајќи му за храброста на Заев во однос на отворањето на табуизираните историски теми и наративи во македонскиот политички и јавен дискурс.
На сето тоа кој беше одговорот од бугарската политичка, општествена и научна елита?! Дека во Македонија „ се кршат човековите права на Бугарите, се демолираат бугарски воени гробишта и споменици, дека на Бугарите им се оневозможува да се декларираат како Бугари“.
Како човек кој одлично ја познава македонската современа историја од деветнаесеттиот и дваесеттиот век, но и како човек кој многу добро ја познава и бугарската во тој историски теснец, бидејќи за воља на вистината двете се премногу испреплетени, особено до моментот кога Македонија се уште била дел од Отоманската империја, јас го знам бугарското опсесивно-компулсивно, фрустрирачко и траорно мнение во однос на се што зборот и темата „Македонија“ значи во целиот национален и општествен дискурс, но никако не можам да ја разберам тотално погрешната политика на Бугарија кон „прашањето Македонија“, во овој модерен и цивилизиран 21-век, особено што соседите Бугари, не се научија од своите грешки во минатиот 20-ти век во однос на македонското национално прашање, кои тие денес во нивната историографија ги именуваат како „трите национални катастрофи“.
Со чест на исклучоци, како тие на Ивајло Дичев, Стефан Дечев, Марија Тодорова, и неколкумина други, кои се гласот на разумот, целата политичка елита, со различен тон на вокабуларот од тој простачко-нискиот на Каракачанов и Џамбаски до тој „културно-дипломатскиот“ на левицата, е со едно исто становиште во однос на Македонија: „ дека до 1945-тата година, таа е бугарска и само со насилна македонизација и југословенизација под притисок на Коминтерната, таа станала просрпско македонизирана“, односно на вештачки и неприроден начин се создала македонската модерна нација, јазик, а со тоа и држава.
Надежта последна умира
Во целиот овој контекст на поимање на овој „спор“ или „проблем“, дали ние може да го најдеме најмалиот заеднички содржател и мирно и трезвено со ладни глави да седнеме и да се договориме како два цивилизирани соседи како ќе функционираме во иднина, зошто векови наред ќе бидеме еден до друг?! Искрено, се сомневам. Ги познавам Бугарите, и од нив, разум, прагматичност и тактичност, воопшто и не ни очекувам. Единствено ме плаши беневолентноста на самата Европска унија, и дали позади т.н бугарско вето, се кријат поголеми игри и интереси од моќните европски центри: Брисел, Берлин и Париз.
Во целото ова сивило, да не речам црнило, зрак надеж за подобрување на состојбите гледам во заинтересираноста на американската дипломатија и нејзиниот стратешки интерес, овој дел од Европа конечно да стане заокружен дел од западната безбедносна архитектура. Само и само вклучување на високата булдужер американска дипломатија, може да го откочи процесот и ние да го продолжиме патот кон ЕУ, кој треба да ни донесе позитивна трансформација на целиот општествен тек на живеење: од владеење на правото, пазарното општество, подобрување на демократските процеси, професионализација на судско-обвинителскиот систем, администрацијата, заштита на животната средина итн. Не за џабе „стариот волк“ Кристофер Хил, беше изваден од пензија и повторно пратен на брдовитиот Балкан да ги среди состојбите. Тоа наскоро некои вжештени глави во официјална Софија ќе го разберат и ќе им стане јасно.
Благојче Атанасовски
Ставовите искажани во рубриката „Колумни“ се лични ставови на авторите и не се автоматски и ставови на редакцијата на „Локално“. Одговорноста за изнесеното во нив е исклучиво на авторот.