Украинската агенција за борба против корупцијата го истражува водечкиот домашен производител на дронови и ракети со долг дострел, „Фаер Поинт“, под сомнение дека ја измамил владата во врска со цените и испораките, открија пет извори запознаени со истрагата, објави „Киев Индепендент“.
Националното биро за борба против корупцијата (НАБУ) истражува и можни врски меѓу ко-сопственикот на поранешното филмско студио на претседателот Володимир Зеленски и крајниот корисник на компанијата, велат извори од „Киев Индепендент“.
До неодамна, тие беа непознати, сега целиот свет знае за нив
До неодамна, овој производител на оружје беше речиси непознат надвор од украинските одбранбени кругови, иако се чини дека е еден од најголемите приматели на средства од Министерството за одбрана за дронови, според документите што ги виде „Киев Индепендент“.
Во последните недели, „Фаер Поинт“ започна медиумска офанзива, промовирајќи ги своите дронови FP-1 и крстосувачката ракета „Фламинго“ во западните медиуми.
Зеленски ја фали нивната ракета
Минатата недела, Зеленски, во своите први јавни коментари, го нарече Фламинго „најуспешната“ украинска ракета во одбраната од руска инвазија. Украина даде приоритет на развојот на дронови со долг дострел и ракети за погодување на руски цели длабоко зад фронтовските линии.
Како дел од истрагата, НАБУ истражува сомневања дека Фаер Поинт ја зголемил вредноста на неговите компоненти, бројот на испорачани дронови или и двете, според извори меѓу кои се сегашни и поранешни владини претставници и претставници на индустријата. Портпаролот на НАБУ одби да коментира за случајот, наведувајќи ја „тајноста на истрагата“.
Истрагата, исто така, се навраќа на студијата што ја започна Зеленски. „Фаeр Поинт“ го потврди постоењето на истрагата, но го намали нејзиното значење, негирајќи ги обвинувањата и тврдејќи дека се заснова на гласини што ги шират противниците. „Нема смисла да се бараат тајни таму каде што ги нема“, рече Ирина Терех, главен директор за технологија на компанијата.
Истрагата го следи сопствеништвото на компанијата кај Тимур Миндич, бизнисмен и ко-сопственик на „Квартал 95“, телевизиско студио лансирано од Зеленски.
„Постојат доста активни гласини дека дроновите („Фаер Поинт“) се поврзани со Миндич, и јас сум убеден дека оваа верзија на настаните одговара на реалноста“, рече владин извор запознаен со материјалите. Адвокатот на Миндич рече дека немал сознанија за врска помеѓу неговиот клиент и „Фаер Поинт“.
Подемот на чудото со дронови во Украина
Според документите, компанијата продала дронови FP-1 во вредност од околу 320 милиони долари на владата во 2024 година, што претставува речиси една третина од вкупниот буџет на Министерството за одбрана за дронови таа година. Терех потврди дека компанијата продала околу 2.000 дронови со долг дострел во 2024 година. Приходите на компанијата скокнале од 4 милиони долари во 2023 година на над 100 милиони долари во 2024 година, а бројот на вработени се зголемил од 18 на 2.200.
Извор запознаен со договорите вели дека компанијата треба да добие повеќе од 1 милијарда долари во владини договори во 2025 година. „Фаер Поинт“ исто така доби финансирање преку договор од германската влада од 5 милијарди евра.
Извори: Доби огромни суми пари за дронови кои беа функционални уште во 2024 година
Неодамна беше објавено дека компанијата може да произведува до 100 дронови FP-1 дневно, иако „Терек“ појаснува дека ова е максималниот капацитет. Ефикасноста на оружјето е тешко да се процени, но „Терек“ тврди дека 55-60% од нејзините дронови погодуваат руски цели.
Сепак, два индустриски извори велат дека дроновите едвај биле функционални во 2024 година, кога компанијата веќе добивала огромни суми пари. Иако производството на неефикасно оружје во рана фаза не е нужно нелегално, тоа покренува прашања за политичко фаворизирање и недостаток на надзор.
Кои се луѓето зад „Фајер Поинт“?
Истрагата наводно започнала пред околу четири месеци. Формално, компанијата ја водат Јехор Скалиха, законскиот сопственик, и Ирина Терех, главен директор за технологија, двајцата нови во индустријата за беспилотни летала.
Скалиха е ветеран во украинската филмска индустрија, додека Терех претходно раководеше со компанија за бетонски уметнички инсталации, што ѝ обезбеди место на листата „30 под 30“ на Форбс во 2022 година.
Двете неодамна беа назначени во новиот деловен совет на владата, формиран од шефот на претседателската администрација, Андриј Јермак.
Шефот на компанијата: Нема ништо полошо од крадење од војна
Терех ги отфрли гласините за политичка поддршка и го обвини Министерството за дигитална трансформација дека стои зад обвинувањата, кои НАБУ, тврди таа, само ги „копирала и залепила“ во својата истрага.
Таа го призна постоењето на проблеми со корупцијата во набавките за одбрана на Украина. „Разбирам зошто луѓето се толку скептични – и јас би била скептична“, рече таа. „Најлошото нешто што може да се случи за време на војна е да се краде од војна“, заклучи Терех.