Иако велат дека овој пат на Светскиот економски форум во Давос не доминирала темата за Украина, сепак била многу забележлива, а гостин беше и украинскиот претседател Володимир Зеленски. Беше договорено наскоро да се одржи мировна конференција во Швајцарија, но проблемот е што нема да присуствува Русија, чии претставници првпат не беа присутни во Давос, како и Кинезите, кои Киев сака да ги вклучи во мировниот процес.
„Кина игра голема улога во светот, навистина би сакале таа да биде вклучена во формулата за мир и самитот“, рече Зеленски по средбата со швајцарската претседателка Виола Амхерд. Но, иако Зеленски на состанокот доби „признаена поддршка во борбата против руските напаѓачи“, на панелите во Давос се почувствува дека Западот, како што пишува „Њујорк тајмс“ (NYT), се повеќе повикува на „дипломатско решение за војната“.
Но, дали е лесно да се направи, а особено да се постигне? Имено, поради сопствените, пред се економски, проблеми, и Брисел и САД сега повеќе зборуваат дека Украина треба да се посвети на одбраната, а не на нападот. Политиката која по (не)очекувано успешниот и храбар украински отпор беше доминантна во првата година од војната, поточно „поразот на Путин“, во пресрет на втората годишнина од војната, се промени во „Украина не смее изгуби“ или како што е пред крајот на 2023 година дефинирано од Берлин – „да се помогне (во текот на 2024 година) доволно за Украина да не биде поразена“.
На Запад има одреден замор, не треба да заборавиме дека има сигнали и дека руското население е заситено од војната, а една од главните причини за промената на ставот е што оваа година ќе биде одбележана со претседателски избори. Украина би можела да биде „колатерална жртва“ на таа кампања поради односот на некои републиканци, како и можноста за враќање на Доналд Трамп во Белата куќа.
Десет прифатливи точки
Украина во Давос дефинираше и десет точки кои би биле прифатливи за нив за ставање крај на војната, меѓу кои се членството во НАТО, гаранцијата за безбедност, гонењето за воени злосторства и руските репарации за уништениот имот и инфраструктура, но и дека Русија мора да ја повлече својата војска од целата територија на Украина и да го признае нејзиниот територијален суверенитет и ситуацијата како што беше во 1991 година, кога Украина и Русија станаа независни по распадот на СССР. Токму оваа последна точка е целосно неприфатлива за Русите.
Прорежимската московска Известија и агенцијата РИА Новости отворено пишуваат дека сите точки се дискутабилни и илузорни, а особено оваа е „целосно неприфатлива“ за Москва. Конечно, во својот одговор до Давос, самиот руски претседател Владимир Путин недвосмислено рече дека Русија нема да се откаже од окупираната територија што ја „реализира во последната година и пол“ и дека сите цели на т.н. Специјалните воени операции остануваат на сила, а тоа, да повториме, е целосна контрола и политичко-културна русификација на Украина, односно нејзина „белорусанизација“.
А за најавената „мировна конференција“ во Швајцарија, руските про-Кремљ медиуми велат дека без Русија – „несолена супа“. И швајцарскиот министер за надворешни работи Игнацио Касис изјави дека треба да се најде начин Русија да се вклучи во мировниот процес и самитот. Сепак, воопшто не е јасно дали Русија воопшто би сакала да учествува на таа конференција.
Од што најмногу се плаши Зеленски?
Сепак, она што е јасно од говорот на Володимир Зеленски во Давос е дека тој најмногу се плаши од замрзнување на конфликтот и се обидува да им објасни на западните сојузници дека тоа е многу лоша стратегија и одлука ако мислат на тоа или сакаат да го убедат. „Замрзнат конфликт не е решение бидејќи не значи крај на војната. Според Зеленски, Путин сака „бескрајна и исцрпувачка војна“, која само нему му одговара. „Путин е предатор. Тој нема да се задоволи со замрзната храна“, рече Зеленски на панелот во Давос. И шефот на неговиот кабинет, Андриј Јермак, на маргините на Давос рече дека на Украина не и треба замрзнат конфликт, туку „праведен мир“.
Поради ваквиот однос на Западот, руската пропаганда се обидува да создаде впечаток дека „се е веќе готово“, дека Западот го остава Киев на цедило и дека „падот“ е на повидок. И рускиот про-Кремљ политичар Алексеј Журављов вели дека „Украина е аболицирана“ и го вперува прстот кон Полска, балтичките републики, Финска и Шведска, а руските прорежимски медиуми се закануваат со „обновување на конфликтот на Балканот“. Затоа, Русија испраќа сосема јасна порака за тоа што ќе се случи ако тргне по нивниот пат во Украина, така што ова треба да биде предупредување за Западот дека Путин и неговата кабала од Кремљ нема и немаат намера да застанат во случај на победа и дека „трошките“ – околу дваесет проценти од украинската територија – нема да ги задоволат и не ги кријат своите понатамошни освојувачки амбиции.
Да се потсетиме само на многу отворените закани на Путин, Лавров и Медведев кон Молдавија, Латвија, Грузија, Полска и Финска. Затоа украинскиот претседател изјави дека „поразот на Путин е неопходен“. „Конечно, треба да ги отфрлиме гласините дека глобалното единство се повлекува пред омразата на еден човек“, рече Зеленски.
Поддршка од Америка и Европската Унија
За време на средбата со Зеленски во Давос, американскиот државен секретар Антони Блинкен зборуваше за „лојалноста на САД“ да ја поддржат Украина, а шефицата на Европската комисија, Урсула фон дер Лејен, рече дека „На Украина и треба предвидлива финансиска помош во текот на 2024 година. , но и потоа“ и најави натамошно снабдување со оружје во „Борбата на Украина против агресијата и ослободувањето на окупираните територии“.
Генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг најави дискусија за Украина на претстојниот самит на НАТО во Вашингтон, натамошни испораки на противвоздушно оружје и зајакнување на безбедносните гаранции од декларацијата на Г7 „додека Украина не влезе во НАТО“. Северноатлантската алијанса ќе ја поддржи Украина во одбранбената војна против Русија, изјави претседателот на Воениот комитет на НАТО, холандскиот адмирал Роб Бауер, отворајќи го состанокот во Брисел во среда, на 17 јануари. Како што јави „Дојче веле“, Бауер рече дека „исходот од оваа војна ќе ја одреди судбината на светот“.
Бауер смета, пишува ДВ, дека руската војна против Украина „никогаш не била поврзана со реална безбедносна закана за Русија, која би дошла од Украина или НАТО“. „Ова е војна поради фактот што Русија се плаши од нешто многу помоќно од кое било физичко оружје на планетата: демократијата. Ако народот на Украина може да има демократски права, тогаш и народот на Русија наскоро ќе ги сака“, заклучи адмирал Бауер, пишува „Јутарњи“.