Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, го поздрави „историскиот договор“ за целосна забрана на увозот на руски фосилни горива, велејќи дека целта е приходите на Русија од финансирањето на нејзината војна во Украина да се намалат на нула.
„Денес е навистина историски ден за нашата Унија. Ова е почеток на нова ера, ера на целосна енергетска независност на Европа од Русија“, рече фон дер Лајен во изјава за медиумите.
Таа истакна дека ЕУ значително ги намалила приходите на Русија од извоз на фосилни горива. „На почетокот на војната, ѝ плаќавме на Русија 12 милијарди евра месечно за фосилни горива, сега сме на 1,5 милијарди, а тоа е сè уште премногу. Нашата цел е да го сведеме тоа на нула“, рече фон дер Лајен.
Советот на ЕУ и Европскиот парламент постигнаа договор за регулатива со која се воведува правно обврзувачка, фазна забрана за увоз на руски течен природен гас (LNG) и гасовод, со целосна забрана од крајот на 2026 година и есента 2027 година, соодветно.
Договорот постигнат од пратениците доцна во вторникот навечер предвидува забрана за увоз на руски течен гас од 25 април 2026 година за краткорочни договори склучени пред 17 јуни 2025 година, и од 17 јуни 2026 година за гас испорачан преку цевковод.
За долгорочни договори за увоз на течен гас, забраната ќе стапи во сила на 1 јануари 2027 година, како што е предвидено во 19-тиот пакет санкции против Русија.
Во однос на долгорочните договори за увоз на руски гас преку цевковод, забраната ќе стапи во сила на 30 септември 2027 година, под услов капацитетите за складирање на гас да бидат доволно исполнети, а најдоцна до 1 ноември 2027 година.
По агресијата на Русија врз Украина, лидерите на ЕУ се согласија на самитот во Версај во март 2022 година што е можно поскоро постепено да ја укинат зависноста од руските фосилни горива.
Како резултат на тоа, увозот на гас и нафта од Русија во ЕУ значително се намали во последните години. Сепак, иако увозот на нафта падна под 3% во 2025 година благодарение на сегашниот режим на санкции, рускиот гас сè уште сочинува околу 13% од увозот на ЕУ во 2025 година, во вредност од над 15 милијарди евра годишно.
Според договорот, Комисијата треба да предложи во следните неколку месеци забрана за увоз на руска нафта во Унгарија и Словачка до крајот на 2027 година.
„Рускиот претседател Владимир Путин ја користи енергијата како оружје против нас, ги уценува земјите-членки на ЕУ и ги користи профитите за да ја финансира својата ужасна војна против нашите пријатели во Украина. Денес велиме не повеќе и никогаш повеќе“, рече комесарот за енергетика Дан Јоргенсен.
Фатих Бирол, извршен директор на Меѓународната агенција за енергија, рече дека Европската Унија постигнала неверојатен резултат во изминатите три години, зголемувајќи го своето производство од обновливи извори за 40 проценти.
Тој се залага за континуирана употреба на нуклеарна енергија и ги повика земјите што постепено го напуштаат овој вид енергија да се вратат на неа.