Витаминот Ц е еден од најчесто користените витамини.
Дали треба превентивно да земам витамин Ц?
– Витаминот Ц има важни физиолошки улоги во човечкото тело, ензимски и не-ензимски. Потребните количини на витамин Ц треба да се обезбедат преку разновидна диета. Граѓаните користат витамин Ц најчесто во форма на додатоци на храна, додатоци во исхраната. Правилникот за диететски производи на нашата земја јасно кажува дека додатоците во исхраната можат да го подобрат здравјето и да го намалат ризикот од болести и тие не смеат да содржат известување за превентивно или куративно дејство. Одговорот на вашето прашање е: не треба “, одговара проф.д-р Будимка Новаковиќ, диетески терапевт од Медицинскиот факултет во Нови Сад.
Луѓето се особено склони кон земање витамин Ц додека владеат вирусите. И бидејќи панемијата на коронавирус е во сила со месеци, тој се користи сè повеќе и повеќе.
„Постојат препорачани дневни количини на витамин Ц што мора да се земат од храна (Recommended Dietary Allowances; RDA, според лекарот) и максимално дозволените количини што може да се најдат во додатоците во исхраната. Нема препораки за одреден внес на витамин Ц кај респираторни вирусни инфекции“, рече професорот. Новаковиќ.
Кои се негативните последици од прекумерните количини на витамин Ц?
„Горната толерантна количина за дневно внесување е 2.000 милиграми на ден. Поголемиот дел од витаминот Ц што телото не го користи се излачува преку бубрезите. Долготрајната употреба на големи количини може да предизвика дијареја и да го зголеми ризикот од камења во бубрезите од оксалат. Долготрајната употреба на големи количини на витамин Ц може да има интеракции со одредени лекови и може да го намали дејството на хемотерапија“, објаснува професорот Новаковиќ.
Колку витамин Ц треба да се зема дневно? Според препорачаните додатоци во исхраната (RDA), препорачаните дневни дози на витамин Ц се:
– од 0 до 6 месеци, момчиња 40 мг, девојчиња 40 мг.
– од 7 до 12 месеци, момчиња 50 мг, девојчиња 50 мг.
– 1-3 години, момчиња 15 мг, девојчиња 15 мг.
– 4-8 години, момчиња 25 мг, девојчиња 25 мг.
– момчиња од 9-13 години 45 мг, девојчиња 45 мг.
– 14-18 години, момчиња 75 мг, девојчиња 65 мг (бремени жени 80 мг, во фаза на лактација 115 мг).
– 19+ години, мажи 90 мг, жени 75 мг (бремени жени 85 мг, во фаза на лактација 120 мг).
Забелешка: на пушачите им се препорачува да земаат 35 мг повеќе дневно.
Најдобри природни извори на витамин Ц
Познати се бројни позитивни ефекти на витамин Ц: спречува оштетување на оксидативните клетки (т.н. оксидативен стрес), го подобрува имунитетот, често се дава како помош при инфекции, го забавува стареењето, ја подобрува мозочната активност, го штити видот, ја штити кожата, учествува во бројни метаболички процеси и ја подобрува ресорпцијата на железо.
Нејзини природни извори се: калинка, црвен пипер, јагода, блитва, портокал, карфиол, лимон, зелка, јаболко и спанаќ.
А може да има недостаток на овој витамин во организмот, хиповитаминоза чии симптоми се: губење на апетит, замор, нервоза, болки во мускулите и зглобовите, слабеење, сува кашлица, чести настинки, скорбут, чии симптоми може да бидат: гингивит, опаѓање на косата, заби, често крварење, тешко заздравување на раните, мијалгија, депресија и чести инфекции.