Романија е сериозна воена сила, поради што ризикот кандидатот за НАТО-скептик и проруски ориентиран Калин Георгеску да стане претседател во недела ја изненадува и ја збунува Северноатлантската алијанса.
Земјата, која има 19 милиони жители, е членка на НАТО веќе две децении и е дом на воздухопловната база која моментално се надградува за да стане најголема во Европа. Граничи со Украина; гледа преку Црното Море кон Крим окупиран од Русија; испрати оружје и муниција во Киев; во Девеселу го постави американскиот противракетен одбранбен систем Aegis Ashore.
Но, Георгеску ги осудува тие меѓународни врски, ги осудува проектилите во Девеселу како национален срам, се залага за ставање крај на романската помош за Украина и повикува на „руска мудрост“ во обликувањето на надворешната политика.
Во исто време, Георгеску инсистира дека не сака да се повлече од НАТО, пишува Политико.
„Не сакам да го напуштам НАТО, не сакам да ја напуштам Европската унија. Сепак, сакам да заземам став, а не да клечам таму и да прифаќам сè. Како што реков, треба да направиме се што е во наш национален интерес. “ рече Георгеску минатата недела.
Дури и ако Георгеску е склон да се повлече од НАТО, тоа би било тешко да се постигне бидејќи екстремната десница нема мнозинство во парламентот. Тоа може да ги налути и Романците, од кои 88 отсто го поддржуваат членството во НАТО.
Но, според романскиот политички систем, дизајниран по францускиот модел, претседателот е шеф на државата, врховен командант на вооружените сили и задолжен за надворешната политика. Затоа доаѓањето на НАТО-скептиците во палатата Котрочени може да создаде големи проблеми за алијансата; Георгеску би можел да ги копира потезите на унгарскиот премиер Виктор Орбан и да дејствува како про-Кремљ фактор во НАТО.
Затоа, драматичната политичка промена во Букурешт може да ја поткопа улогата на Романија како еден од главните регионални безбедносни столбови на НАТО. Романија е еден од најголемите потрошувачи во алијансата, користи борбени авиони Ф-16, купува борбени тенкови М1 Абрамс од Америка и има намера да отвори една од најголемите воздушни бази во НАТО. Таа, исто така, распореди војници во Ирак и Авганистан.
Таа растечка воена моќ се заснова на повеќе од две децении брз економски раст кој ја трансформираше земјата од балканска задна вода во сè попросперитетна нација која дури и го надмина стариот ривал Унгарија во однос на БДП по глава на жител.
„Улогата на Романија значително еволуираше во изминатите 20 години откако се приклучи на НАТО, а земјата направи чекори кон тоа да биде обезбедувач на безбедност, а не само консумент на безбедноста“, рече Анка Агачи, аналитичар за политики во „РАНД“.
Од почетокот на руската инвазија на Украина пред речиси три години, Романија испрати оружје, вклучувајќи го и системот за противвоздушна одбрана Патриот, и помогна да се насочи меѓународната помош за Киев. Романија се граничи и со Црното Море, каде што Русите напаѓаат цивилни бродови и поставуваат мини.
Руски беспилотни летала поминаа низ романскиот воздушен простор при напад на Украина, а на нејзина територија беа пронајдени делови од дронови.
„Близината до Украина ја позиционираше Романија како витален логистички партнер“, рече Антонија Колибасану, геополитички аналитичар во Геополитички Фјучерс, додавајќи дека Романија е исто така центар за обука на украинските пилоти Ф-16.
Водачите на НАТО се согласија во март 2022 година да формираат четири дополнителни мултинационални борбени групи долж источниот раб на алијансата, вклучително и една во Романија предводена од Франција. Единицата стационирана во Цинку до следната година ќе биде засилена во бригада од 4.000 војници. Вклучува војници од Белгија, Луксембург, Македонија, Полска, Португалија и САД.
Покрај развојот на ракетната одбрана во Девеселу, Романија има намера да потроши 2,7 милијарди долари за претворање на својата воздухопловна база Михаил Когалничеану во еден од најголемите капацитети на НАТО. Откако ќе завршат надградбите во 2030 година, Когалничеану ќе биде домаќин на повеќе од 10.000 војници и цивили, од кои некои ќе бидат префрлени од американската база Рамштајн во Германија.
„Ова ќе биде многу конкретна алатка за одвраќање на источното крило“, рече Јоргос Скутару, извршен директор на Центарот за нова стратегија и поранешен советник за национална безбедност на романскиот претседател.
Следната пролет, Романија ќе биде домаќин на голема воена вежба наречена Dacian Spring 2025, која ќе ја тестира способноста на Франција да премести бригада подготвена за војна низ Европа за 10 дена.
Букурешт моментално троши 2,25 отсто од својот БДП за одбрана, над зацртаната цел од 2 отсто, и има за цел да ги зголеми воените трошоци на 2,5 отсто следната година и 3 отсто во 2026 година. Целта е да го модернизира својот арсенал и да ја замени застарената опрема од советската ера.
„Потребни ни се пет до 10 години за да ги доведеме трупите и капацитетите на нивото потребно за да реагираме и да обесхрабриме каква било војна“, рече Јулијан Чифу, претседател на Центарот за спречување конфликти и рано предупредување со седиште во Букурешт и поранешен владин советник за меѓународна безбедност.
Романија во голема мера се потпира на други земји за оружје за да ги модернизира своите сили.
Букурешт е во процес на купување на 32 борбени авиони Локхид Мартин F-35 Lightning од Соединетите Американски Држави. Има и противвоздушна одбрана Патриот и артилериски ракетен систем М142 со висока мобилност (HIMARS). Минатата година Романија набави два чистачи на мини од Обединетото Кралство за да ја зајакне безбедноста во Црното Море.
„Тие напори се соочуваат со одложувања, Европа и САД имаат потешкотии да испорачаат оружје поради војната во Украина и неодамнешната пандемија“, рече Колибасану од Geopolitical Futures.
Ова е една од причините зошто Романија купува оружје и од земји кои не се членки на НАТО. Таа е во процес на набавка на 54 самоодни хаубици K9 Thunder од јужнокорејската Hanwha Aerospace за 910 милиони долари.
Претходно оваа година, директорите на Hanwha Aerospace изјавија за Политико дека Романија може да стане центар за производство на оружје за Европа, Блискиот Исток и Африка. Германскиот одбранбен гигант Рајнметал исто така сака да изгради голема фабрика за барут во Романија.