Луѓето ширум Кина го слават успехот на домашниот технолошки стартап DeepSeek и неговиот основач, откако најновиот модел на вештачка интелигенција на компанијата предизвика возбуда во Силиконската долина и на Вол Стрит, пишува CNN.
„DeepSeek ги урива американските акции преку ноќ“, гласи еден од популарните хаштагови со десетици милиони прегледи на кинеската социјална мрежа Weibo. „DeepSeek прави Meta да биде во паника“, вели друг, мислејќи на американскиот технолошки гигант кој инвестираше огромни ресурси во развојот на сопствени модели со вештачка интелигенција.
Повеќе од десетина хаштагови поврзани со оваа револуционерна технологија беа во тренд на Weibo претходно оваа недела, додека DeepSeek се искачи на врвот на меѓународните топ листи на продавници за апликации, престигнувајќи го ChatGPT на OpenAI во понеделникот.
Кој е човекот зад DeepSeek?
Основачот на DeepSeek, Лианг Венфенг, беше поздравен како технолошки визионер кој би можел да и помогне на Кина да создаде култура на иновации што би можела да и` парира на Силиконската долина.
Инженерот кој стана претприемач, кој ретко дава интервјуа, е познат по тоа што ангажира исклучиво домашни таленти и ги одржува своите модели со вештачка интелигенција со отворен код, дозволувајќи им на другите компании и корисници да ги тестираат и развиваат.
Лианг, кој е ко-основач на хеџ фондот High-Flyer Quant фокусиран на вештачката интелигенција, го основаше DeepSeek во 2023 година. Најновиот модел на компанијата, DeepSeek R1, претставен на 20 јануари, речиси може да им парира на многу попознатите американски ривали, вклучувајќи ги GPT-4 на OpenAI, Llama на Meta и Gemini на Google.
Но, според компанијата, изградбата на DeepSeek R1 чинела помалку од шест милиони долари – што е само дел од инвестицијата на другите конкуренти.
„Спутник момент“
Познатиот технолошки инвеститор Марк Андреесен го нарече овој модел „Спутник момент“, додека американскиот претседател Доналд Трамп во понеделникот рече дека ова е „повик за будење“ за Америка во нејзиното технолошко ривалство со Кина.
Технолошката доминација, особено во областа на вештачката интелигенција, стана клучно бојно поле меѓу двете сили, при што САД во последниве години го ограничија пристапот на кинеските компании до чипови кои би можеле да го забрзаат развојот на вештачката интелигенција.
Аналитичарите истакнуваат дека се потребни повеќе информации за да се потврдат тврдењата на DeepSeek за трошоците за развој на нивниот модел и предупредуваат дека апликацијата работи во рамките на строгите ограничувања на говорот и информациите наметнати од кинеската влада. Ова значи дека кога ќе биде прашан за масакрот на плоштадот Тјенанмен или за продемократските протести во Хонг Конг, AI асистентот ќе ја одрази официјалната позиција на Пекинг – или едноставно ќе одбие да одговори.
Но, за многумина во Кина, успехот на оваа технологија – со визијата и етиката на Лианг – претставува значителен скок напред во меѓународната конкуренција.
„Колку и да се моќни староседелците, тие можат да бидат соборени преку ноќ“, се вели во еден триумфален коментар на Веибо, кој собра повеќе од илјада лајкови.
„Постигнувањата (на Лианг) може да се наречат национална судбина“, напиша друг корисник.
CNN ги контактираше Лианг, DeepSeek и High-Flyer Quant за коментар.
„Промена на правилата на игра“
Роден во 1980-тите како син на наставник во основно училиште, Лианг пораснал во мал град во јужната кинеска провинција Гуангдонг. Според кинеските државни медиуми, тој студирал информатичко и електронско инженерство на престижниот универзитет Жеџијанг во источниот кинески технолошки центар Хангжу.
Неговите рани деловни соработници, интервјуирани во последните денови од државниот финансиски медиум Yicai, го опишаа идниот основач на DeepSeek како малку „бубалица“ и се потсетија на неговите „ужасни фризури“ од минатото.
Според истиот извор, Лианг потоа зборувал за својата идеја да тренира големи модели со вештачка интелигенција и „да ги промени правилата на играта“, но никој не го сфатил сериозно. Ваквите потфати обично се сметаа за можни само за кинеските технолошки гиганти како ByteDance или Alibaba.
Во 2015 година, помалку од една деценија по дипломирањето, Лианг го коосноваше хеџ-фондот фокусиран на вештачка интелигенција High-Flyer Quant, според извештаите на државните медиуми. Компанијата интегрира модели за машинско учење со вештачка интелигенција во своите операции, според информациите од нејзината веб-страница.
Компјутер со големина на кошаркарско игралиште
Во исто време, компанијата акумулираше компјутерска моќ во суперкомпјутер со вештачка интелигенција со големина на кошаркарско игралиште, станувајќи една од водечките кинески компании во однос на компјутерската моќ – и единствената што не беше технолошки гигант, според државната публикација The Paper.
Во 2023 година, Лианг го основа DeepSeek со цел да ја унапреди општата вештачка интелигенција – и, се чини, да ја промени културата на иновациите во Кина.
„Често велиме дека има јаз од една до две години меѓу Кина и САД, но вистинскиот јаз е помеѓу оригиналноста и имитирањето. Ако тоа не се промени, Кина секогаш ќе биде следбеник“, рече Лианг во ретко интервју за медиумите со кинескиот финансиско-технолошки медиум 36Kr во јули минатата година.
Подемот на DeepSeek приближно се совпаѓа со постепеното олеснување на агресивната државна репресија врз кинеските технолошки гиганти, која властите ја спроведуваат за повторно да ја воспостават контролата врз иновативните приватни компании кои ги сметаат за премногу моќни.
Но, Пекинг, исто така, придава големо значење на технолошката самодоволност, при што кинеските лидери се обврзаа во текот на изминатата година да ја зајакнат независноста и силата на земјата на полето на технологијата – особено во контекст на зголемената конкуренција со Соединетите држави.
Се чини дека Лианг мислеше на тешкотиите предизвикани од американските контроли за извоз на технологија во интервју за 36Kr минатата година, велејќи дека предизвикот за неговата компанија не се парите, туку забраната за пристап до „чипови со висок квалитет“.
Сепак, тој изрази оптимизам за идната конкурентност на Кина. „Кога општеството ќе им дозволи на тврдокорните иноватори да успеат, колективниот начин на размислување ќе се промени. Ни требаат само поконкретни примери и процеси“, рече Лианг.
„Ние не правиме просечни работи“
Компанијата, која има тимови во Пекинг и Хангжу, остана релативно мала, со само околу 140 истражувачи и инженери, според државните медиуми – значително помалку од големите компании во Кина и САД кои го предводат развојот на модели со вештачка интелигенција.
DeepSeek вработува домашни таленти, рече Лианг во истото интервју минатата година, опишувајќи го својот тим како млади дипломци и докторанти од врвни кинески универзитети.
„Можеби првите 50 таленти не се во Кина, но можеби ќе можеме самите да ги создадеме“, рече тој, додавајќи дека работата е поделена „природно“, во зависност од индивидуалните вештини.
„Иновативноста пред се бара самодоверба. А тоа најчесто е поизразено кај младите“.
Официјалниот профил на WeChat на DeepSeek вели: „Ние не правиме просечни работи. Најголемите прашања ги решаваме со љубопитност и визија што допира далеку во иднината“.