Воведувањето наплата за влез со автомобил во центарот („congestion charge“) е мерка што веќе ја применуваат Лондон, Милано, Стокхолм, Гетеборг, Осло и други европски градови. Дали е добра за Скопје? Еве јасна слика – придобивки, ризици и услови.
Како би помогнало на Скопје?
1. Намалување на сообраќајните гужви
Во централното градско подрачје секојдневно влегуваат премногу автомобили, често и за кратки релации. Со симболична такса:
-
се намалува бројот на возила,
-
се скратуваат колоните,
-
се забрзува јавниот превоз.
Искуство од други градови: Лондон има ~15–20% намалување на сообраќајниот метеж.
2. Подобар квалитет на воздухот
Скопје има сериозен проблем со загадување, особено во зима. Понизок број автомобили значи:
-
помалку PM-честички и NO₂,
-
помалку бучава,
-
поквалитетно урбано живеење.
Некои градови забележаа до 20–30% намалување на емисиите во зоните со наплата.
3. Повеќе простор за пешаци и велосипеди
Кога ќе се намали поплавата од автомобили, градот може да:
-
проширува тротоари,
-
прави велосипедски патеки,
-
отвора пешачки улици,
-
креира зелени зони.
Тоа ја прави централната зона попријатна и поатрактивна за бизниси.
4. Приходи за модернизација на јавниот превоз
Таксата може да биде директно насочена за:
-
нови електрични автобуси,
-
погусти линии,
-
дигитални системи за следење,
-
субвенции за паркиралишта „park&ride“.
Ова е моделот на Милано и Стокхолм – приходите се враќаат во транспортот.
Што е важно да се направи пред воведување?
1. Јавниот превоз мора да функционира подобро
Ако нема алтернатива, мерката само ќе создаде револт. Предуслови:
-
редовни линии,
-
брзи коридори за автобуси,
-
чисти и современи возила.
2. Да има „park & ride“ паркови на влезовите во градот
Граѓаните треба да имаат каде да го остават возилото, по ниска цена.
3. Да се ослободат лицата кои мораат да влегуваат
На пример:
-
жители на центарот,
-
лица со попреченост,
-
службени возила за итни случаи,
-
доставувачки компании во одредени часови.
4. Таксата да биде умерена
Во европските градови цените се од 1 до 15 евра дневно. За Скопје би требало да биде многу пониска и реално прилагодена на економските услови.
Која е главната придобивка за градот?
Кога се соберат сите ефекти, најважната добивка е:
Попросторен, почист, побрз и попредвидлив градски центар.
Скопје денес е град што е премногу зависен од автомобилите. Со добро дизајнирана мерка може да се направи голем исчекор кон современо урбано функционирање, налик на европските метрополи.
Извор: ChatGPT