Во тајното засолниште во Белград, Александра го опишува насилството што го претрпе од нејзиниот партнер . Како и многу жени во балканскиот регион, таа се обидува да добие помош од властите.
“Еден полицаец изјави дека не гледа никакви докази за малтретирање и дека тој не е ниту лекар, ниту психолог, па не може да ми помогне”, рече 33-годишната мајка од Србија за АФП.
“Твојата збор е против неговата реч, нема ништо да се направи”, се сеќава на зборовите на полицаецот.
Пред Меѓународниот ден за елиминирање на насилството врз жените , активистите предупредуваат дека злосторствата во семејното насилство остануваат длабоко вкоренети на Балканот и дека тоа не е доволно за да се спречи оваа практика.
“Полицијата реагира бавно и недоволно, но најлошото е со судството, која е многу бавно. Судиите не се доволно чувствителни кон проблемот со семејното насилство”, рече Весна Станојевиќ, која се занимава со азилот за жртви на вмешување во Белград.
Александра, чие име беше изменето за да го заштити својот идентитет, на крајот доби помош по инсистирањето дека ќе наплати обвиненија и социјалните служби ја прати заедно со своето бебе во азил.
Но, други не биле толку среќни.
Во рок од една недела во јули годинава, двајца мажи ги убија своите сопруги во центрите за социјална грижа во Белград, поттикнувајќи итни мерки за справување со ова насилство.
Еден маж ја претепа жената до смрт со камен пред нивните три сина, што се случило кога тој за прв пат го видел своето семејство откако излегол од затвор.
Неколку дена подоцна мажја уби сопругата со прободи и го задави нивниот четиригодишен син, а во меѓувреме рани тројца социјални работници,кои се обиделе да го запрат. Од јуни новиот српски закон предвидува казни за властите кои успешно не суспендираат случаи на семејно насилство, но активистите велат дека
полицајците немаат речиси никаква подготовка за дејствија при вакви случаи и судските
постапки сеуште се премногу бавни.
Војна, сиромаштија и патријархатот
Според српската Мрежа н жени против насилството, коалиција на невладини организации, 33 жени биле убиени минатата година во земјата со население околу седум милиони луѓе од малициозни партнери или членови на семејството од машки пол.
Од босанското Министерство за човекови права велат дека повеќе од половина жени и девојки на возраст над 15 години биле жртви на некоја форма на насилство. Речиси 70 отсто од жените доживеале семејно насилство во Косово, според анкетата на
Косовската женска мрежа од 2015 година
И во Албанија од јануари до септември, полицијата регистрираше речиси 3.000 случаи на семејно насилство и издаде 1643 налози за заштита за население од 2,8 милиони луѓе.
Во овие земји активистите велат дека веруваат дека вистинската мера на злочинства не е позната поради недоволно пријавување на инцидентите поради недостатокот на поддршка и свест. “Малцинствата во Албанија денеска се уште се во голема мера под влијание на патријархалните модел, ги става мажот во позиција на доминација над покорност на жена”, рече Ана Ручи од Refleksione, женска асоцијација во Тирана.
Женските групи во земјите од поранешна Југославија тврдат дека ендемската сиромаштија и повредата од Балканските војни во 90-тите години, исто така се негува домашното насилство во регионот.
Во мај Европската унија дефинира насилството врз жените како “еден од најголемите социјални прашања” на Балканот, како започна со Агенцијата на ОН за жените проект за подигнување на свеста за ова прашање и зајакнување на жените и девојките.
Минатата година се распространуваше онлајн видео на девојка во градот Раховец, западно Косово, кое беше Рита и повлечи блиску до гимназијата – додека таа беше доведена до состојба да не може да оди – од чичко кој е учител во училиштето.
Локалните полицајци го минимизираа инцидентот, а главниот учител рече дека тоа е семејна работа.
“Косовското општество со текот на годините ја усвои употребата на семејно насилство како облик на образование и дисциплина за децата”, рече Косовската женска мрежа, група организации за човекови права.
“Никој не прави ништо”
Слични загрижености се изразени и во Албанија, каде што со месеци Мерита Доцзи се плаши да замине дома во западниот град Фуш-Кру. Таа отиде на работа во почетокот на јули кога нејзиниот поранешен сопруг се појави зад неа и почна да ја тепа со парче арматура, изјави таа за АФП, покажувајќи модринки на главата и телото.
Покриена во крвта, таа успеа да стигне до најблиската полициска станица и беше однесена во собата за итни случаи. И покрај отпочнувањето на тужбата против поранешниот сопруг на бегалецот и издавањето на четири налози за заштита од властите, таа рече дека нема добиено никакви гаранции.
Во август албанскиот судија и мајка на три деца Филдез Хафиз беше убиена од нејзиниот поранешен сопруг, иако беше ја повикала полицијата и судските власти за помош.
“Смртта на една судијка, која знае сите инструменти на законот, но не може да ги користи за заштита на својот живот, е обесхрабрувачки за жените кои не го познаваат законот”, рече Вјолца Меце, адвокат за човекови права.
Со азил во Белград Доци и нејзиниот син до вратата држат секира, во случај да нејзиниот поранешен маж се обиде да се врати за да ја убие.
“Сѐ уште сум во опасност и нема полиција, ниту еден суд, ниту обвинение, никој не прави ништо”, рече таа. “Кога ќе интервенираат кога сум веќе мртва?”
—————-
Катарина Субашиќ и Брезеида Мема, АФП