Такси превозот во Скопје долго време се соочува со сериозни предизвици кои го прават непотребен и фрустрирачки за граѓаните. Според податоците од Град Скопје и асоцијациите на таксисти, главните проблеми вклучуваат:
- Диви и нелегални превозници: Околу 70% од таксистите работат без лиценца, без таксиметар и со возила што не ги исполнуваат безбедносните и еколошките стандарди. Ова создава нелојална конкуренција, го зголемува ризикот за патниците и го нарушува пазарот. На пример, овие возила често користат лажни ознаки на легални компании, а Градот проценува дека има над 2.700 лиценцирани таксисти, но многу повеќе диви.
- Превисоки и нерегулирани цени: Цените често се наплаќаат над официјалниот тарифник (стартот од 40 денари и 25 денари по километар е стар 11 години), особено поради зголемувањето на цената на горивото. Таксистите бараат нови тарифи (до 60 денари старт и 35 денари по км), но без усогласување, граѓаните плаќаат 30% повеќе. Според Numbeo, такси превозт во Скопје е релативно евтин во споредба со други европски главни градови, но перцепцијата е на скапост поради измами.
- Безбедност и квалитет: Има случаи на сексуално вознемирување (како неодамнешниот инцидент со српска туристка) и возила во лоша состојба. Навечер е тешко да се најде слободно такси, а чекањето е долго.
- Недостаток на алтернативи: Јавниот превоз е слаб, што ги принудува граѓаните на такси, но без доволно регулирање.
Овие проблеми се потврдени од неодамнешни акции на Град Скопје, каде од 3 декември 2025 започнаа контроли со одземање на возила на 6 месеци и парични казни за нелегални превозници.
Најдоброто решение: Комбиниран пристап со акцент на дигитализација и строга регулација
Нема едно „магично” решение, но најдоброто е имплементација на унифицирана мобилна апликација за такси (слична на Uber), комбинирана со строга регулација и подобрување на јавниот превоз. Ова би го решило повеќето проблеми брзо и ефикасно, базирано на глобални примери (како во Загреб или Букурешт) и локални можности. Еве зошто и како:
Зошто ова е најдобро?
- Транспарентност и цени: Апликацијата би прикажувала фиксни цени пред возењето, со GPS следење, што ги спречува измамите. Во Скопје веќе постојат апликации како Nase Taxi, Global Taxi и Wizi, кои нудат попусти до 10% и плаќања со картички, но фрагментирани се. Една централна платформа (управувана од Градот) би ги интегрирала сите лиценцирани компании.
- Безбедност: Возачите би биле верификувани, со опција за споделување на локација во реално време и брза пријава на инциденти. Ова директно го решава ризикот од вознемирување.
- Конкуренција и достапност: Диви таксисти би биле маргинализирани, бидејќи граѓаните би преферирале апликација со гаранции. Акциите на Градот (како сегашната од 2025) би се засилиле со дигитални контроли (скенирање на лиценци преку апликација).
- Економска исплатливост: Легалните компании би добиле повеќе клиенти, а цените би се усогласиле со инфлацијата (новиот тарифник од 2022 не се имплементираше целосно). Дополнително, подобрен јавен превоз (автобуси 24/7) би ја намалил зависноста од такси.
Краткорочно (1-3 месеци):
- Засилени контроли: Продолжете ги акциите на Инспекторатот со фокус на диви такси околу аеродромот и ноќни зони. Воведете обврска за сите такси да имаат GPS и таксиметар поврзан со апликација.
- Промоција на постоечки апликации: Кампања за Nase Taxi или Wizi, кои нудат 24/7 услуги и аеродромски трансфери по фиксни цени.
Долгорочно (6-12 месеци):
- Централна апликација: Градот да развие или партнери со приватен сектор за „Skopje Taxi App“ – бесплатна, со интеграција на сите 2.700 лиценци. Ова би го намалило чекањето на 1-2 минути.
- Усогласување на цени: Нови тарифи (старт 50 денари, 30 денари/км) врзани со цената на горивото, гласано во Советот.
- Интеграција со јавен превоз: Комбинирани билети (такси + автобус) преку апликација, за да се намали преоптоварувањето.
Ова решение е реалистично – Град Скопје веќе има лиценциски систем и неодамнешни акции. Со поддршка од ЕУ фондови (за дигитализација), би можело да се имплементира брзо. Ако се фокусираме само на казни без технологија, проблемите ќе се вратат.
Извор: GrokAI