Ако се водиме од популарната поговорка која вели дека синџирот е силен колку и неговата најслаба алка, се поставува прашањето дали можна причина за нестабилност во еврозоната и пошироко, во ЕУ, е финансиската нестабилност на некои од земјите членки?
Познато е дека Италија е земја оптоварена со високо ниво на јавен долг, но на повеќето луѓе им промакна фактот што Италијанците ги ревидираа статистичките податоци за јавните финансии, по што се чини дека фискалните проблеми на Италија се многу подраматични отколку што се мислеше до пред неколку дена.
Истат, државната статистичка агенција на Италија, примени малку поинаква методологија за пресметување на буџетскиот дефицит и се покажа дека во изминатите три години има многу подраматични фискални дефицити отколку што беа откриени претходните официјални податоци. Имено, Истат ја зголеми пресметката на фискалниот дефицит за 2020 година од 9,5 отсто од БДП на 9,7 отсто, за 2021 година од 7,2 отсто на 9 отсто, додека сега за 2022 година тврдат дека фискалниот дефицит треба да изнесува 8 отсто од БДП, а не само 5,5 проценти. Сега информациите за нивото на фискалниот дефицит на Италија изгледаат многу поалармантни отколку што изгледаа, а некои финансиски експерти го поставуваат логичното прашање дали на Италија ѝ се заканува грчкото сценарио; хаотични настани при кои едвај беше избегнат банкротот на презадолжената Грција.
Ако се погледне трендот на приносот на италијанската 10-годишна обврзница во последните три години, очигледен е трендот на стрмен раст, што значи дека на Италијанците ќе им биде се потешко да ги рефинансираат своите огромни обврски. Нивниот вкупен јавен долг достигна 150 отсто од БДП, а со податоците за драматичните (влошени) фискални дефицити, не е јасно дали десничарската влада на премиерката Мелони може да ги плати сите доспеани обврски во случај на континуиран раст на трошоците за задолжување.
Подолу е графикон кој го покажува драстичниот пораст на приносот на италијанската 10-годишна обврзница во последните три години.
Се разбира, високите буџетски дефицити на Италија во последните три години не се изненадување, бидејќи сите европски влади користеа јавни пари за да ги заштитат националните економии и граѓаните од последиците на пандемијата и, последователно, од енергетската криза по руската инвазија на Украина. Сепак, италијанските јавни финансии беа кревки дури и кога нивните трошоци за рефинансирање беа многу ниски, т.е. во долг период на ниски или каматни стапки кои беа вештачки обезбедени во еврозоната од страна на Европската централна банка.
По објавувањето на ревизијата на податоците за фискалниот дефицит, приносите на италијанските обврзници се искачија над нивото од 4,5 отсто, додека во 2021 година на инвеститорите им плаќаа десет пати помала камата.
Причината за многу големата разлика во споредба со претходната официјална статистика на Италија за фискалниот дефицит е, меѓу другото, различниот сметководствен третман на италијанската шема „Супербонус“, во која на сопствениците на имот им се доделуваат огромни даночни кредити за енергетска ефикасност од 2020 година, и дека во износ од 110 отсто од инвестицијата.
Со оглед на тоа што Евростат даде подетални инструкции во даночниот прирачник за третман на ваквите национални шеми за поттикнување, во статистиката на Италија се виде дека тие создадоа значителни нови финансиски обврски за многу краток временски период, што дополнително ги дестабилизира италијанските јавни финансии.