Шест месеци откако администрацијата на Трамп ја започна својата хаотична кампања за глобални царини, еврозоната се справува со бура, изјави претседателката на Европската централна банка, Кристин Лагард. Нема економски шок. Инфлацијата е под контрола. Царинските договори донесоа олеснување. А довербата на инвеститорите во еврото го искачи на четиригодишен максимум во однос на главните валути. Но, силата на заедничката валута претставува закана за растот на блокот, пишува уредникот на „Блумберг“, Лионел Лоран.
Кризните зони како Шпанија и Грција се справуваат добро, но Германија и Франција, кои сочинуваат половина од бруто домашниот производ на еврозоната, покажуваат знаци на слабост. Растечките трговски бариери ги оптоваруваат германските извозници. „Блумберг економикс“ не гледа подобрување во наредните месеци и предвидува дека Германија ќе забележи речиси нула раст во втората половина од годината. Франција, во меѓувреме, се мачи со политичка криза и буџетска неизвесност што ги попречуваат инвестициите. Последниот пат кога Франција се фалеше со инфлација под 2% и раст под 1%, ЕЦБ ги намали клучните каматни стапки под нулата.
Во позадина на ова, силата на еврото изгледа попроблематично. Поевтинувањето на доларот од 11,8% во однос на заедничката европска валута оваа година се чини дека е сè повеќе поттикната од расположението на инвеститорите, бидејќи Белата куќа промовира послаба локална валута како пат кон просперитет. Ова имаше болен несакан ефект на зголемување на притисокот од царините што го прави извозот од еврозоната помалку конкурентен. Уште повпечатливо е поевтинувањето од 16,4% на кинескиот јуан во однос на еврото во последните три години, што ја одразува решителноста на Пекинг да го одржи својот „извозен мотор“ на сметка на Европа. Трговската војна губи на двата фронта. Се чини дека ЕЦБ не брза да реагира. Од една страна, централните банкари во Франкфурт немаат формален мандат да ги таргетираат девизните курсеви. Од друга страна, веројатно нема да сакаат да ја имитираат Швајцарската национална банка, која има 42 милијарди долари во американски технолошки акции, дел од сет алатки што заработи остри критики од Трамп кон Берн за „манипулација со валутата“. Тие, исто така, традиционално ја гледаат предноста на посилното евро како средство за контрола на инфлацијата и дополнителен бонус на статусот на резервна валута.
Но, притисокот веројатно само ќе се зголеми. Аналитичарите очекуваат еврото да продолжи да расте, а неговите негативни ефекти врз потиснувањето на растот ќе бидат потешки за игнорирање. Потпретседателот на ЕЦБ, Луис де Гиндос, јасно стави до знаење дека евро над 1,20 долари – во споредба со околу 1,17 долари сега – „ќе ги направи работите многу покомплицирани“. Најранливи се владите со ограничени финансиски ресурси и ниска популарност, кои се борат да реализираат нешто блиску до визијата на Марио Драги за покохезивен и побрзорастечки континент, продолжувајќи со поголемо заедничко издавање долгови за изградба на технолошки, одбранбени и инфраструктурни средства на иднината.
Она што Лагард и нејзините колеги треба да го направат – а што дури ни Швајцарската национална банка не може – е да се откажат од самодоволството и да ги искористат можностите што им се на располагање за дополнително намалување на каматните стапки. Швајцарските каматни стапки се на нула, а референтната стапка на еврозоната е 2%. Јастребите* ќе трубат дека ова ќе го поттикне инфлациското расположение, но тоа е тешко да се помири со приливот на кинески стоки што стигнуваат до европските брегови, најновите разочарувачки економски податоци и, се разбира, силата на еврото. Трговските договори не ја променија многу перспективата, како што истакна шефот на литванската централна банка, Гедиминас Шимкус.
Ова се невообичаени економски времиња. Вашингтон го надминува Брисел во одбраната на своите интереси, а Пекинг го надминува Берлин во конкуренцијата. Валутите сега се продолжение на политика со други средства. Пребивањето на валутната бура нема да донесе голема утеха ако европските компании продолжат да инвестираат милијарди во Соединетите Држави додека руските беспилотни летала летаат над нив. Како што еврозоната добива геополитичка моќ, барем нека нејзината валута биде послаба, пишува уредникот на „Блумберг“.
*Забелешка: Централните банкари кои веруваат дека инфлацијата е многу поголема неволја за економијата отколку бавниот раст и затоа ретко гласаат за намалување на каматните стапки се нарекуваат „јастреби“, додека оние кои се склони да гласаат за намалување на каматните стапки и стимулирање на економијата се нарекуваат „гулаби“.