Угледниот „Фајненшл тајмс“ во денешниот текст пишува дека Србија, Албанија и Северна Македонија ќе стартуваат своја зона за патување и деловно работење без граници и дека тоа се случува поради фрустрација поради пасивноста на Брисел.
Тројцата лидери не се задоволни од бавното проширување на ЕУ и сакаат да создадат своја слободна зона за патувања и деловни активности додека чекаат во фоајето на ЕУ.
„Знаеме дека има замор од проширувањето на ЕУ“, рече српскиот претседател Александар Вучиќ во едно интервју. „Треба да видиме што можеме да направиме за нас, што можеме да направиме за нашиот народ, како можеме да ги прошириме нашите пазари“.
Зоран Заев, премиерот на Северна Македонија, изрази фрустрација што „ЕУ не ги исполнува своите ветувања“, додавајќи: „Ние мора да ги забрзаме практичните придобивки за нашите граѓани“.
Еди Рама, премиерот на Албанија, ја спореди работата со Брисел со претставата на Семјуел Бекет „Чекајќи го Годо“, во која двајца мажи водат серија честопати апсурдни разговори додека го очекуваат доаѓањето на некој што никогаш не доаѓа.
Балканската патничка и деловна зона „мини-Шенген“, направена според аранжманот за слободно патување на ЕУ, ќе биде официјално претставена во четврток.
Тоа ќе вклучува постепено олеснување на ограничувањата за патување, побрзи „зелени ленти“ на границите, намалено време на чекање и полесен пристап до работни дозволи.
Весникот наведува дека се надева дека зоната, за која Вучиќ рече дека треба да се создаде пред крајот на годината, на крајот ќе ги вклучи Црна Гора и Босна и Херцеговина, а исто така ќе остане отворена за спорното Косово.
Српскиот водач рече дека балканскиот регион повеќе не може да чека ЕУ да го интегрира, соочен со етнички и верски конфликти и економски неуспех од распадот на поранешна Југославија по 1991 година.
Земјите треба да постигнат значителен напредок пред ЕУ да ги прифати, како што се изборни, судски и економски реформи, но тие исто така веруваат дека официјалниот пат станал премногу тежок. Вучиќ дојде на власт на платформа за про-ЕУ, но, како и неговите колеги, тие гледаа н блокот со зголемена фрустрација, наведува весникот.
Целта на мини-шенген зоната беше да се промени наративот за регионот, и внатрешно, со цел да се ублажат етничките тензии, и надворешно, тој апелираше за членство во ЕУ и поголеми инвестиции, рече Вучиќ. „Кога луѓето ќе имаат повисоки плати, тие ќе размислуваат за подобар живот, а не за сенките од минатото“, објасни тој.
Северна Македонија на Заев го смени името, почитувајќи ја чувствителноста на грчката членка на ЕУ, но рече дека Брисел го „предал“ регионот. Северна Македонија се приклучи на НАТО минатата година, кратко време по промената на името, но ЕУ допрва треба да ги отвори пристапните преговори со земјата.
„Крајната цел е да бидеме земја -членка на ЕУ“, рече Заев. „Но, додека ЕУ не реши, ние мора да најдеме начини да го продолжиме процесот на европеизација“.
Рама рече дека тие туркаат напред без другите балкански држави „за да дадат пример и да не заглават во малата карикатура ЕУ, каде што ви треба консензус за се и секој може да стави вето“.
Европската комисија, која го води процесот на проценка на напредокот кон членството во ЕУ, соопшти дека ги поддржува напорите за интеграција на сите шест земји од Западен Балкан во заеднички регионален пазар, како одраз на единствениот пазар на ЕУ и примена на правилата и стандардите на блокот. „Крајната цел, пристапување во ЕУ, не се промени“, рече портпаролот на комисијата.
Што се однесува до бавниот пристап кон пристапувањето во ЕУ, комисијата ги повика националните влади да се продолжи напред со Албанија и Северна Македонија „што е можно побрзо“. Двете земји требаше да започнат преговори за членство во ЕУ минатата година, но Бугарија се уште го блокира овој чекор.
Дури и да започнат преговорите, политичкиот апетит за проширување на ЕУ е многу низок во кај моќниците на блокот, особено откако германската канцеларка Ангела Меркел – поддржувач на балканската интеграција – заминува по изборите во септември.
Сите три балкански лидери истакнаа дека САД, додека чекаа на ЕУ, дадоа целосна поддршка на нивните напори.
„Балканот што го имаме денес е можеби најсјајниот – ако не и единствениот сјаен – пример за американската надворешна политика“, рече Рама. „Слободите што ги уживаме денес на Балканот се, пред се, нивна работа“.
Аналитичарите предупредуваат и дека со текот на времето – Северна Македонија, а пред тоа и Македонија, беше кандидат за ЕУ 18 години, Србија девет и Албанија седум – атрактивноста на другите потенцијални партнери може да расте.
„Покрај Кина и Русија, во регионот се активни и Турција и Обединетите Арапски Емирати“, рече Иван Вејвода, поранешен виш потпретседател на германскиот Маршалов фонд.