Американскиот суд за меѓународна трговија пресуди дека администрацијата на поранешниот претседател Доналд Трамп погрешно ги вовела тарифите за увоз на стоки од неколку земји. Во пресуда објавена во средата навечер, тројца судии заклучија дека извршните наредби на Трамп биле „незаконски“ и надвор од овластувањата што му ги дава законот.
Овие тарифи беа воведени под законот од 1977 година, со цел да се заштити националната безбедност на САД, особено поради загриженоста за трговски дефицити и шверц со фентанил. Но, судот утврди дека Конгресот, а не претседателот, има право да одлучува за тарифната политика, и дека Трамп го злоупотребил Законот за меѓународни економски овластувања.
„Судот не може да дозволи претседателот да прави нешто што законот не му го дозволува“, рече еден од судиите.
Одлуката дојде по две тужби — една поднесена од мали бизниси, меѓу кои и увозникот на вино VOS Selections, и друга од 12 американски држави, предводени од Орегон. Тие тврдеа дека царините ги зголемуваат трошоците за јавните набавки и ќе им наштетат на економиите.
Администрацијата на Трамп веднаш најави жалба, која ќе оди до Апелациониот суд, а потоа евентуално и до Врховниот суд на САД. Сè уште не е познато колку брзо ќе стапи на сила оваа пресуда, но ако остане вака, може да се поништат новите тарифи од 10 до 30 проценти на увоз од Кина, Канада, Мексико и други земји.
Белата куќа реагираше остро
Белата куќа ја критикуваше одлуката, нарекувајќи ја „судски удар“ и тврдејќи дека решенијата за национална безбедност се прашања што треба да ги носи претседателот, а не судиите. Портпаролот на Белата куќа, Куш Десаи, рече дека тарифите биле воведени заради голем трговски дефицит што „уништил американски заедници и работни места“. Тој додаде дека одлуката била донесена од „неизбран судија“ кој нема право да одлучува како да се решаваат вакви прашања.
Експертите сметаат дека Трамп сè уште има други правни опции за воведување тарифи, но не толку широки како Законот на кој судот сега се спротивстави.
Последици врз трговските односи и бизнисот
Оваа одлука создава неизвесност кај трговските партнери на САД, како што се Кина, ЕУ, Јапонија и Индија, кои сега може да ја променат својата стратегија во преговорите.
Јапонската влада најави дека ќе ја проучи одлуката и ќе реагира соодветно, а Австралија рече дека ќе се бори за отстранување на „неоправданите тарифи“.
Американските берзи реагираа позитивно — индексите S&P 500 и Euro Stoxx 50 пораснаа, како и јапонскиот Nikkei.
Меѓутоа, за бизнисите кои веќе увезле стоки, одлуката создава голема неизвесност. Логистичките компании, како Freight Right Global Logistics, не знаат дали пратките што се веќе на пат ќе бидат царинети.